Шефот на дипломатијата на ЕУ, Жозеп Борел, на својот блог се осврна на работната вечера што ја организираше оваа недела во Брисел за шест лидери од Западен Балкан, нагласувајќи дека важноста на ваквата неформална средба е уште поголема бидејќи регионот е повторно во крстопат кога станува збор за европските интеграции.
Тој повикува 2021 година да биде година на новите откритија во сите полиња помеѓу ЕУ и Западен Балкан и додава дека било важно да се покаже ангажман на ЕУ со регионот на политичко ниво, надвор од самата политика за проширување, но дека дискусијата за време на вечерата јасно покажа дека проширувањето е скоро егзистенцијално прашање кое го обединува регионот.
Сакав отворено и неформално да разговарам со лидерите на Западен Балкан за нивните грижи и предлози кога станува збор за регионот и неговата европска иднина, но исто така и кога станува збор за повеќе стратешки пристап кон европската надворешна политика.
„Сите лидери рекоа дека избрале да ја стават интеграцијата во ЕУ на врвот на нивните агенди и да вложат максимален политички капитал за да ги приближат луѓето во регионот до Европската унија“, наведува Борел.
Шефот на дипломатијата на ЕУ додава дека сака да „изгради личен однос“ со оние лидери на кои им треба простор за живеење за да работат на добрососедски односи со Европската унија.
Во својот текст, Борел наведува дека Западен Балкан е географски под влијание на ЕУ и дека ЕУ е водечки трговски партнер за сите земји од Западен Балкан, со скоро 70 проценти од вкупната трговија во регионот. Тој, сепак, додава дека е потребно мало познавање на европската историја за да се разбере зошто регионот останува кревок, а неговиот процес на интеграција во ЕУ е сложен.
Борел потсетува дека Првата светска војна започнала на Балканот и дека уништувањето и војните се вратија на европско тло на Балканот во 90-те години од минатиот век по распадот на поранешна Југославија. Овие војни оставија длабоки рани што се уште не се излекувани, и покрај времето што помина од Дејтонскиот договор за Босна и Херцеговина во 1995 година и прекинот на огнот меѓу Србија и борците за независност на Косово во 1999 година. Покрај оваа тешка историја, тука е и игра на нови амбициозни империи, во кои Русија и Кина се обидуваат да го зголемат своето влијание и да ја ослабнат ЕУ. И покрај сега побезбедната и постабилна средина, регионот е се уште далеку од отпорен, констатира Борел.
Шефот на дипломатијата на ЕУ наведува дека „идентитетската политика“ расте на Западен Балкан, дека се видливи „опасните идеи за преобликување на границите по етничка линија“ и оценува дека таквите наративи се целосно спротивни на она што го заговара европската интеграција.
Борел укажува и на фактот дека пандемијата Ковид-19 и нејзините економски и социјални последици ја влошија состојбата на Западен Балкан, додавајќи дека поради целокупниот развој на настаните,го стави Западен Балкан на агендата на последниот Совет за надворешни работи.
Ова беше првпат од 2018 година да се одржи ваква дискусија. Министрите за надворешни работи изразија загриженост за загубата на регионот и ја истакнаа нивната решеност да се вклучат во пристапот на Западен Балкан кон европската иднина. Се согласивме дека кога Западен Балкан ќе ги исполни своите задачи и обврски, да ги испорачаме и нашите, пишува Борел.
Изразува благодарност до политичките лидери во регионот за нивната искреност и им ја пренесува нивната заедничка порака на земјите-членки на ЕУ:
„Потрудете се да ја прочитате картата и историјата на Балканот за да можете да не разберете нас и планот за заедничка иднина и ЕУ“.
Борел заклучува дека европскиот ангажман со Западен Балкан ќе биде дискутиран повторно за време на јунскиот совет на ЕУ, во јули на состанокот на Берлинскиот процес и на планираниот самит на ЕУ за Западен Балкан во октомври.