И покрај повеќе од еден милион жртви, ноќни ракетни и беспилотни напади врз украински градови и бројни воени злосторства, еден факт останува непроменет – Русија сè уште официјално не ѝ објавила војна на Украина.
Кога започна целосна инвазија во февруари 2022 година, рускиот претседател Владимир Путин го опиша она што го смета за брза операција и заземање на Киев како „специјална воена операција“. Речиси три и пол години подоцна, Кремљ сè уште се држи до тој термин – води војна, но не ја нарекува така од страв од реакција дома.
Официјалното објавување војна би имало далекусежни последици за руската економија и индустрија, а исто така би овозможило и целосна мобилизација. Но, дури и делумната мобилизација во септември 2022 година предизвика масовни протести во Русија, со што му стана јасно на Путин дека секој понатамошен чекор би носел сериозни политички ризици.
„Путин се заштити себеси држејќи ги последиците од војната подалеку од мнозинството од населението“, рече Каролина Хирд од Американскиот институт за проучување на војната, додавајќи: „Но, штом воената состојба почне да се чувствува широко меѓу Русите, тогаш почнуваат вистинските проблеми за него“.
По украинската операција „Пајажина“, се појавија информации за притисоци одвнатре, заедно со барања од тврдокорните луѓе Путин да објави војна и со тоа да овозможи ескалација на конфликтот и да го префрли целиот систем во воен режим на функционирање. Сепак, експертите интервјуирани од „Киев Индепендент“ веруваат дека ова е малку веројатно.
Според нивните проценки, руската индустрија и економија веќе функционираат како да се во воена состојба, а Путин не може да си дозволи да ја изгуби политичката контрола со спроведување непопуларна мобилизација.
Објавувањето војна би значело целосно ориентирање на економијата кон одбраната и производството на оружје и повик за општа мобилизација. Иако Русија годинава издвои 6,3 проценти од БДП за одбрана – најмногу од Студената војна – ова е сè уште далеку од нивото на целосна воена мобилизација. За споредба, Украина минатата година потроши 34 проценти од својот БДП за одбрана, додека Обединетото Кралство потроши повеќе од 50 проценти за време на Втората светска војна.
Оваа бројка ја наведе рускиот амбасадор во Лондон, Андреј Келин, во интервју за CNN како доказ дека Русија сè уште спроведува „специјална воена операција“, а не војна. Но, експертите не се убедени.
„Руската економија веќе работи во воени услови, а проектираните 6,5 проценти од БДП за одбрана во 2025 година веројатно се потценети“, рече Федерико Борсари од Центарот за европска политика со седиште во Вашингтон. Тој истакна дека одбранбената индустрија – особено производството на беспилотни летала, ракети и оклопни возила – работи со полн капацитет, во три смени на ден.
Русија значително го зголеми производството на оружје во последните месеци, а истовремено ги исцрпи преостанатите залихи. Според податоците од украинската воена разузнавачка служба (HUR), производството на балистички ракети се зголеми за најмалку 66 проценти во текот на изминатата година.
„Русија веќе води тотална војна против Украина. Нема скриени залихи на оружје што можат да ги „извлечат“ и употребат“, рече Хирд. „Затоа немаат многу простор за дополнителна ескалација“.
Единствената област каде што објавувањето војна би можело сериозно да го зголеми воениот капацитет на Русија е работната сила.
Од почетокот на тоталната инвазија, Путин систематски избегнуваше општа мобилизација, свесен дека тоа би предизвикало сериозно незадоволство. Наместо тоа, државата користи пари за да ги мотивира луѓето да аплицираат, нудејќи големи суми пари. Овој метод во моментов успева да ги покрие загубите, но експертите предупредуваат дека не е одржлив на долг рок.
„Русија сè уште има достапно население за регрутирање, особено во периферните делови на земјата“, рече Борсари. „Но, тоа можеби нема да биде доволно за да се одржи сегашното темпо на загуби по првата половина на 2026 година“.
Рихор Нижникау од Финскиот институт за меѓународни односи истакна дека општата мобилизација би била дестабилизирачка и за режимот на Путин и за веќе затегнатата руска економија. „Тие се свесни за огромниот ризик, а Путин нормално не сака да презема ризици“, рече Нижникау.
Објавувањето војна на Украина би имало и меѓународни последици, смета Џејми Ши.
„Тој повеќе не можеше да се преправа пред американскиот претседател Трамп и специјалниот пратеник Виткоф дека неговата цел е само делумна победа и заземање на Донецк и Крим“, рече Ши. „Минатата недела во Санкт Петербург, тој исто така рече дека Русија не го загрозува НАТО, но објавувањето војна би испратило сосема спротивна порака“.