Соединетите Држави добија нови разузнавачки информации кои укажуваат на тоа дека Израел се подготвува да ги нападне иранските нуклеарни постројки, иако администрацијата на Трамп се обидува да постигне дипломатски договор со Техеран, изјавија за Си-Ен-Ен повеќе американски претставници информирани за најновите разузнавачки информации.
Таквиот напад би бил дрско кршење на политиката на претседателот Доналд Трамп, изјавија американски официјални лица. Тоа може да доведе и до поширок регионален конфликт на Блискиот Исток, нешто што САД се обидуваат да го избегнат од војната во Газа на почетокот на 2023 година, што ги зголеми тензиите.
Официјални лица предупредуваат дека не е јасно дали израелските лидери донеле конечна одлука и дека има длабоки несогласувања во американската влада за веројатноста Израел навистина да дејствува. Дали и како Израел ќе постапи најверојатно ќе зависи од тоа што мисли за американските преговори со Техеран за неговата нуклеарна програма.
Но, „можноста Израел да нападне иранска нуклеарна постројка значително се зголеми во последниве месеци“, рече друг извор запознаен со американското разузнавање. „И изгледите Трамп да преговара за договор меѓу САД и Иран кој нема да ги отстрани сите резерви на ураниум во Иран го прави нападот поверојатен“.
Зголемената загриженост не произлегува само од јавните и приватните пораки на високи израелски функционери дека размислуваат за таков потег, туку и од пресретнати израелски комуникации и набљудувања на движењата на израелската војска што може да укажуваат на неизбежен напад, велат повеќе разузнавачки извори.
Меѓу воените подготовки што ги забележаа САД се распоредувањето на воздушно оружје и завршувањето на воздушната вежба, рекоа два извори.
Но, истите овие показатели може едноставно да значат дека Израел се обидува да изврши притисок врз Иран да се откаже од клучните елементи од неговата нуклеарна програма, сигнализирајќи последици ако не го стори тоа, што ја нагласува постојано променливата комплексност со која се соочува Белата куќа.
Си-Ен-Ен побара коментар до Советот за национална безбедност и до кабинетот на израелскиот премиер. Амбасадата на Израел во Вашингтон не ги коментираше овие наводи.
Трамп јавно се закани со воена акција против Иран доколку не успеат напорите на неговата администрација да преговара за нов нуклеарен договор со Техеран. Но, Трамп постави и временско ограничување на американските дипломатски напори.
Во писмото до иранскиот врховен лидер, ајатолахот Али Хамнеи во средината на март, Трамп даде рок од 60 дена за тие напори да успеат, според извор запознаен со комуникацијата. Сега поминаа повеќе од 60 дена од доставувањето на писмото и 38 дена од почетокот на првата рунда преговори.
Висок западен дипломат кој се сретна со претседателот претходно овој месец рече дека Трамп рекол дека САД ќе им дадат на тие разговори само неколку недели за да успеат пред да прибегнат кон воени напади. Но, засега политиката на Белата куќа останува фокусирана на дипломатијата.
Иран се најде во својата најслаба воена позиција во последните децении, откако Израел ги бомбардираше неговите капацитети за производство на ракети и системи за противвоздушна одбрана во октомври, при што неговата економија беше ослабена од санкциите и уништувањето на неговите најмоќни регионални сојузници од страна на Израел. Израел, велат американските власти, гледа можност.
САД го засилуваат собирањето разузнавачки информации за да бидат подготвени да помогнат доколку израелските лидери решат да нападнат, изјави висок американски функционер за Си-Ен-Ен. Но, извор запознаен со размислувањата на администрацијата на Трамп изјави за Си-Ен-Ен дека САД веројатно нема да му помогнат на Израел да изврши напад врз иранските нуклеарни постројки во овој момент, освен ако Техеран не направи голема провокација.
Израел нема капацитет да ја уништи иранската нуклеарна програма без американска помош, вклучително и воздушно полнење гориво и бомби потребни за пробивање на длабоко затрупаните објекти, што исто така беше забележано во претходните извештаи на американските разузнавачки служби, според извор запознаен со ова прашање.
Израелски извор изјави за Си-Ен-Ен дека Израел ќе биде подготвен сам да преземе воена акција доколку САД преговараат, како што изворот го опиша како „лош договор“ со Иран, што Израел не може да го прифати.
Проценката на американското разузнавање во февруари сугерираше дека Израел може да користи или воени авиони или ракети со долг дострел за да ја искористи ослабената иранска противвоздушна одбрана, претходно објави Си-Ен-Ен.
Но, истата проценка, исто така, опишува како таквите напади само минимално ќе ја уназадат иранската нуклеарна програма и нема да претставуваат конечно решение.
Досега, преговорите на САД со Иран беа во застој на барањето Техеран да не збогатува ураниум, процес што може да овозможи оружје, но исто така е потребен за производство на нуклеарна енергија за цивилни цели.
Специјалниот пратеник Стив Виткоф, кој ја предводи делегацијата на САД, за АБЦ њуз во текот на викендот изјави дека Вашингтон „не може да дозволи ниту 1 отсто од капацитетот за збогатување“ според договорот. „Им поднесовме предлог на Иранците што мислиме дека се однесува на некои од тоа без да ги навреди“, рече тој.
Хамнеи во вторникот рече дека не очекува разговорите со Соединетите држави за нуклеарната програма на Техеран да „донесат заклучок“, нарекувајќи го барањето на САД Иран да не збогатува ураниум „голема грешка“. Иран инсистира дека има право да збогатува според Договорот на Обединетите нации за неширење на нуклеарното оружје и вели дека нема да се откаже од тоа право под никакви околности.
Според Виткоф, оваа недела може да се одржи нова рунда преговори во Европа. И САД и Иран дадоа предлози, но по повеќе од еден месец преговори со посредство на Оман, во моментов нема предлог на САД со одобрение на Трамп, велат изворите.
Американските разузнавачки агенции издадоа предупредувања во февруари дека Израел најверојатно ќе се обиде да нападне клучни објекти во иранската нуклеарна програма оваа година, претходно објави Си-Ен-Ен. „Позицијата на Израел постојано беше дека воената опција е единствената опција за запирање на воената нуклеарна програма на Иран“, забележа еден американски официјален претставник.