Русија е подготвена да го продолжи важењето на Договорот за намалување на стратешкото оружје, „Нов СТАРТ“ (Договор за намалување на стратешкото оружје), за уште една година, објави Москва деновиве.
Каков одговор ќе дојде од Вашингтон, поточно, од претседателот Доналд Трамп, останува да се види. Во секој случај, рака е подадена.
Станува збор за договор потпишан во 2010 година во Прага од тогашниот руски претседател Дмитриј Медведев и неговиот американски колега Барак Обама, со кој се ограничи бројот на подготвени нуклеарни боеви глави од секоја страна на 1.550, како и бројот на возила за испорака (ракети, подморници, бомбардери) на 700 единици.
Договорот е потпишан за период од 10 години и стапи во сила во 2011 година. По истекот на рокот, беше договорено петгодишно продолжување, кое го потпишаа во 2021 година Владимир Путин и Џозеф Бајден. Исто така, вреди да се напомене дека во 2023 година, во екот на војната во Украина, рускиот претседател одлучи да ја повлече својата земја од договорот „Нов СТАРТ“, но продолжи да се придржува до неговите принципи.
Како што сугерира името, ова не е првиот договор меѓу најсилните воени сили за контрола на најразорното оружје. Првиот СТАРТ-1 беше потпишан во 1991 година меѓу САД и тогашниот Советски Сојуз, и го ограничи бројот на стратешки боеви глави на 6.000, а бројот на нивните носачи на 1.600. Рокот на тој договор истече во 2009 година. Направен е обид и со договорот СТАРТ-2, но тој никогаш не се реализираше поради повлекувањето на САД од Договорот за антибалистички ракети.
Во меѓувреме, многу работи се променија, не само меѓу двете сили, туку и на глобалната сцена. Се појавија нови нуклеарни играчи, некои помалку, некои повеќе посветени на мирно решавање на споровите и зачувување на нашата планета. Денес, дури девет земји поседуваат нуклеарен потенцијал, и официјално и неофицијално. Покрај претходно споменатите Русија (5.500 боеви глави) и САД (5.200), тука се и: Кина (600), Франција (290), Велика Британија (225), Индија (170), Пакистан (170), Северна Кореја (20-50) и Израел (80-90). Сосем доволно за нашиот свет да стане минато преку ноќ.
Сега е на Вашингтон и генералите од Пентагон да одмерат како и што да прават следно. Сите научнофантастични приказни за тоа колку луѓе би преживеале таква катастрофа, како да обезбедат засолниште, што да јадат во годините пред „новото појавување на површината на Земјата“ и што би можеле да најдат преживеаните веќе не се интересни дури ни за холивудските креатори. Никој не се сомнева дека катастрофа од ваков тип би ја погодила секоја точка на нашата планета.
Од друга страна, дури ни акумулираното нуклеарно оружје веќе не гарантира победа на никого во војна. Да се потсетиме дека дури ни Јапонија во 1945 година не се поколеба под бомбите фрлени врз Хирошима и Нагасаки, туку ја наведна главата, свесна дека во спротивно може да се најде како цел на советските трупи кои веќе напредуваа од север.
Со други зборови, какви било закани со нуклеарни бомби немаат тежина каква што имаа по завршувањето на Втората светска војна. А во исто време, тие се потенцијална закана за оние кои ги имаат во својот арсенал, како и за потенцијалните противници.
Минатонеделната сесија на Обединетите нации, на 80-годишнината од нејзиното основање, јасно му ги претстави на светот проблемите кои се поитни и кои едноставно не можат да се решат со никакви нуклеарни закани. Најдобар доказ за ова се војните што сè уште се водат на одредени места на нашата планета денес, првенствено оние во Газа и Украина.
Она што е многу поважно е целиот нуклеарен потенцијал да се држи под контрола, по можност на меѓународно ниво. Војните сигурно нема да престанат дури и ако целиот нуклеарен потенцијал што го загрозува светот денес едноставно исчезне. Човечка природа е да се бори, да бара повеќе и да гледа преку туѓа ограда. Никогаш нема да се ослободиме од тоа. Но, желбата за решавање на работите на понормален начин сигурно не треба да нè напушти.
И Москва и Вашингтон се свесни за ова и се верува дека, секако, заедно со другите нуклеарни сили, нови или стари, ќе успеат да најдат решение што може да ги задоволи и нивните амбиции, кои произлегоа од технолошкиот напредок, и безбедноста на човештвото.