Естонија официјално побара консултации според Член 4 од НАТО поради денешното нарушување на нејзиниот воздушен простор од страна на Русија, објави премиерката на таа земја, Кристен Михал.
Во објава на X, тој потврди дека три руски борбени авиони МиГ-31 влегле во естонскиот воздушен простор и биле пресретнати од борбени авиони на НАТО, по што биле „принудени да избегаат“.
„Таквото нарушување е целосно неприфатливо“, рече Михал.
Трансатлантската одбранбена алијанса се заснова на принципот дека нападот врз една членка е напад врз сите. Член 4 од договорот ѝ дозволува на секоја земја-членка формално да побара состанок на Северноатлантскиот совет, главното тело за донесување одлуки, за да разговара за понатамошните чекори.
Во членот се наведува: „Страните ќе се консултираат меѓусебно секогаш кога, според мислењето на која било страна, територијалниот интегритет, политичката независност или безбедноста на која било страна е загрозена“. Не треба да се меша со Член 5, кој е камен-темелник на алијансата и кој го смета вооружениот напад врз една членка како напад врз сите, предизвикувајќи брза воена помош.
Според НАТО, дискусијата за Член 4 би можела „потенцијално да доведе до некаква форма на заедничка одлука или акција во име на Алијансата“. Процесот на консултации е клучен бидејќи сите одлуки се донесуваат со консензус. Консултациите што ги побара Полска се одржаа во среда наутро на редовниот состанок на Советот во Брисел.
На 13 септември, откако повеќе од 20 руски беспилотни летала ја нападнаа таа земја, Полска го активираше и Член 4 од НАТО.
Литванската министерка за одбрана Довиле Шакалиене е најновата европска министерка што реагираше на инцидентот во Естонија, велејќи дека тоа е уште еден цврст доказ дека „Источната гарда“ долго време е потребна. „Североисточната граница на НАТО се тестира со причина. Мораме да го сфатиме сериозно тоа“, рече таа.
Интересно е што таа спомена и инцидент во 2015 година кога турски воени авиони соборија руски авион откако Анкара тврдеше дека го нарушил турскиот воздушен простор.
„П.С. Турција даде добар пример пред 10 години. Само имајте го тоа на ум“, додаде таа.
Украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха објави на социјалните мрежи дека „денешното навлегување на три руски борбени авиони во естонскиот воздушен простор е уште една ескалација од страна на Русија и директна закана за трансатлантската безбедност“.
„Украина стои зад Естонија во лицето на неодговорното заплашување на Русија. Се согласувам со мојот естонски пријател Маргус Цахкна дека полумерките повеќе не се доволни. Русија мора да го почувствува комбинираниот политички и економски притисок. Додека не добие навистина силен одговор, Москва само ќе станува поарогантна и поагресивна. Време е да се стави крај на чувството на неказнивост на Путин“, додаде тој.
Полската Државна гранична служба објави дека два руски борбени авиони ја нарушиле безбедносната зона на гасно-нафтената платформа „Петробалтик“ во Балтичкото Море, правејќи низок лет над платформата. „Полските вооружени сили и другите надлежни институции се информирани“, соопшти службата, како што објави „Гардијан“.
Чешкиот премиер Петр Фиала, исто така, предупреди дека „Русија дополнително ги зголемува тензиите на источната граница на НАТО и тестира колку далеку може да оди“.
Тој рече дека „нарушувањето на естонскиот воздушен простор ја покажува агресијата на режимот на Путин“, повикувајќи ја Алијансата „решително да ги зајакне нашите одбранбени капацитети“.