Додека Омикрон варијантата на коронавирусот се шири во Јужна Африка и низ светот, научниците со загриженост ја следат борбата која се развива и може да ја одреди иднината на пандемијата. Ќе успее ли најновиот ривал на глобално доминантната Делта да го симне од тронот?
Некои научници кои ги анализираат податоците од Јужна Африка и Велика Британија велат дека Омикрон ќе излезе како победник.
„Премногу е рано, но се појавуваат се повеќе докази дека Омикрон најверојатно ќе преовлада над Делта сојот на многу, ако не и на сите места“, вели д-р Џејкоб Лемие, кој ги следи истражувачките опции во соработка со Медицинскиот факултет Харвард.
Сепак, други велат дека е премногу рано да се каже колку е веројатно Омикрон да се шири поефикасно од Делта или, ако е така, колку брзо може да го победи.
„Посебно овде во САД каде што гледаме значително ширење на Делта, дали Омикрон ќе ја помести, мислам дека ќе дознаеме за околу две недели“, рече Метју Биникер, шеф на клиничка вирологија во болницата Мајо во Рочестер, Минесота.
Многу важни прашања за Омикрон остануваат неодговорени, вклучувајќи дали предизвикува лесна или тешка болест и колку ќе го заобиколи имунитетот стекнат со болест или вакцини.
Во врска со прашањето за дистрибуција, научниците се осврнуваат на случувањата во Јужна Африка, каде што овој сој првпат беше откриен. Брзината со која Омикрон ги инфицира луѓето и доминира во Република Јужна Африка предизвика загриженост кај здравствените експерти дека земјата е на почеток на нов бран што може да ги преоптовари болниците.
Новиот сој брзо се пресели во Јужна Африка од период на ниска преваленца (во просек од 200 нови случаи дневно кон средината на ноември) на над 16.000 дневно во текот на викендот. Омикрон е одговорен за повеќе од 90 отсто од новите случаи во провинцијата Гаутенг, епицентарот на новиот бран, велат експертите. Новата варијанта брзо се шири и веќе е доминантна во осум други провинции во Јужна Африка.
„Вирусот се шири исклучително брзо“, нагласува Вилем Ханеком, директор на Африканскиот институт за здравствени истражувања.
„Ако ја погледнете кривата на брановите каде што сме сега, таа е многу поостра од првите три бранови што ги доживеа Јужна Африка. Тоа е знак дека вирусот брзо се шири и веројатно затоа е многу пренослив“, додаде тој.
Но, според Ханеком, кој е и копретседател на Јужноафриканскиот конзорциум за истражување на коронавирус, имало многу малку случаи на Делта во ЈАР со Омикрон, така што е невозможно да се каже дали вториот вид е конкурент на претходниот.
Научниците велат дека не е јасно дали Омикрон ќе го има истото однесување во другите земји како во Јужна Африка.
Лемие вели дека веќе има некои знаци за тоа како може да се однесува. На места како Велика Британија „гледаме нешто како сигнал за експоненцијално зголемување на Омикрон над Делта“, рече тој, додавајќи дека има „се уште голема неизвесност“ во САД и остатокот од светот.
„Но, кога ќе ги сумирате раните податоци, ќе почнете да гледате како се појавува одржлива слика: Омикрон е веќе тука, и врз основа на набљудувањата во Јужна Африка, веројатно ќе стане доминантна мутација во наредните недели и месеци и веројатно ќе доведе до зголемен број на случаи“, вели тој.
Останува да се види што тоа може да значи за јавното здравје.
Ханеком верува дека раните податоци од Јужна Африка покажуваат дека нивоата на повторна инфекција кај Омикрон се повисоки отколку во претходните верзии и тврди дека вирусот на некој начин го совладува имунитетот. Тој, исто така, посочува дека вирусот се чини дека заразува млади луѓе, од кои повеќето не се вакцинирани, а повеќето болнички случаи се релативно со лесна клиничка слика.
Но, според Биникер, настаните може различно да се развиваат во други делови на светот или кај различни групи пациенти.
„Ќе биде навистина интересно да се види што ќе се случи кога ќе има потенцијално повеќе инфекции кај повозрасните лица или кај луѓето со хронични болести“, рече тој, прашувајќи се: „Каков ќе биде исходот за овие пациенти?
И додека светот чека одговори, научниците ги советуваат луѓето да дадат се од себе за да се заштитат. „Сакаме да се погрижиме луѓето да имаат највисок можен имунитет преку вакцинација“, вели Лемие.
„Ако луѓето имаат право на дополнителни дози, треба да се преземат и сите други работи за кои знаеме дека се ефикасни во намалувањето на преносливоста – маски и социјално дистанцирање, избегнување големи собири во затворени простории, особено без маски“, препорачува тој.