Научниците Каталин Карико и Дру Вајсман од Унгарија и САД ја добија Нобеловата награда за физиологија или медицина за откритијата што овозможија развој на mRNA вакцина против ковид-19, објави Нобеловиот комитет. Наградата, меѓу најпрестижните во научниот свет, ја избра Нобеловиот комитет на шведскиот медицински универзитет Каролинска институт, а вклучува 11 милиони шведски круни (околу 950 илјади евра).
„Нобеловата награда за физиологија или медицина за 2023 година им беше доделена на Каталина Карико и Дру Вајсман за нивните откритија во врска со модификациите на нуклеозидната база што овозможија развој на ефективни вакцини со mRNA против ковид-19“, објави Комитетот.
BREAKING NEWS
The 2023 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Katalin Karikó and Drew Weissman for their discoveries concerning nucleoside base modifications that enabled the development of effective mRNA vaccines against COVID-19. pic.twitter.com/Y62uJDlNMj— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2023
Минатогодишната награда за медицина му припадна на Швеѓанецот Сванте Паабо за секвенционирање на геномот на неандерталецот, исчезнат роднина на денешниот човек, и за откривање на досега непознат човечки роднина, Денисовците.
„Преку нивните револуционерни откритија, овогодинешните лауреати фундаментално го променија нашето разбирање за тоа како mRNA комуницира со нашиот имунолошки систем. Тие придонесоа за невидена стапка на развој на вакцини за време на една од најголемите закани за човековото здравје во модерното време“, објави Нобеловата награда. Комитет на Институтот Каролинска во Стокхолм.
Карико беше виш потпретседател и шеф на РНК протеини во BioNTech до 2022 година и оттогаш служеше како советник на компанијата. Таа е исто така професорка на Универзитетот во Сегед во Унгарија и дополнителен професор на Медицинскиот факултет Перелман на Универзитетот во Пенсилванија. Вајсман е професор по истражување за вакцини во Перелман.
Карико најде начин да го спречи имунолошкиот систем да започне воспалителна реакција против мРНК направена во лабораторија, која претходно се сметаше за главна пречка за каква било терапевтска употреба на мРНК. Заедно со Вајсман, таа покажа во 2005 година дека прилагодувањата на нуклеозидите, молекуларните букви кои го пишуваат генетскиот код на mRNA, можат да ја задржат mRNA под радарот на имунолошкиот систем.
„Така, овогодинешната Нобелова награда го признава нивното основно научно откритие што фундаментално го промени нашето разбирање за тоа како mRNA комуницира со имунолошкиот систем и имаше големо влијание врз општеството за време на неодамнешната пандемија“, рече Рикард Сандберг, член на Нобеловиот комитет на Институт Каролинска.
Сезоната на Нобеловата награда секоја година ја следи истата шема: по категоријата медицина, објавувањето на наградите за физика и хемија се закажани за вторник и среда, а потоа Нобеловата награда за литература во четврток. Петок го носи изборот на овогодинешната Нобелова награда за мир – единствената награда од серијата која не се најавува во Стокхолм, туку во норвешката престолнина Осло. Идниот понеделник ќе биде објавена Нобеловата награда за економски науки.
Нобеловите награди беа иницирани со волјата на пронаоѓачот на динамитот и донатор Алфред Нобел (1833 – 1896). Тие се наменети да им оддадат почит на оние кои се од најголема корист за човештвото во секоја категорија во текот на претходната година. Наградите традиционално се доделуваат на церемонија на 10 декември, годишнината од смртта на Нобел.
Оваа година, Нобеловата фондација ја зголеми паричната награда по категорија за еден милион шведски круни на 11 милиони круни (950.000 евра).