Кина и САД внимаваат на Гренланд

Од:

Модерн Дипломаси – Брисел

Гренланд размислува за независност. Додека ужива широка автономија во рамките на Кралството Данска со свој парламент од 2009 година, Гренланд сé уште се соочува со два сериозни економски проблеми кои стојат на патот кон полноправен суверенитет: потребата да стане помалку зависен од финансиската помош од Копенхаген (620 милиони долари) и да ја намали својата преголема зависност од приходите од ракчиња и риболов.

Овие два проблеми се тесно испреплетени. Гренланд е светски лидер во поглед на обемот на морски ресурси по глава на жител, со 25 до 50 отсто од работнoспособната популација ангажирана во производство на риби и морски плодови, кои сочинуваат најмалку 87 отсто од извозот на островот, од кои 89 отсто оди во Данска.

Асиметричната економија на Гренланд не е во можност целосно да обезбеди финансиска одржливост на островот, бидејќи речиси половина од социјалните трошоци на локалната власт се субвенционирани од Данска.

Во услови кога надворешната, одбранбената и економската политика на островот се надгледува од Копенхаген, единствен начин да се диверзифицира локалната економија е да се прошири надворешната економска активност и да се развијат дополнителни индустрии. Властите на Гренланд веруваат дека вклучувањето на странски партнери би можело да помогне во развојот на локалниот рударски сектор, но тие се оневозможувани од Данска, која го има последниот збор при изборот на такви партнери.

Гренландската Влада во Нуук (главниот град на Гренланд) гледа на извозот на земјишни ресурси како на економски клуч за идната независност на островот, при што Кина се смета за најветувачки партнер, подготвен да ги развие локалните рударски и транспортни сектори.

Кина се гледа себеси како „блиска арктичка држава”, а нејзините експерти веруваат дека појавувањето на независен Гренланд на мапата на светот во текот на следната деценија е најверојатната перспектива.

Нуук и Пекинг постигнаа договор со кој Кина ќе ги модернизира аеродромите во Нуук, Илулисат и Какартог, како и за развојот на Кванефелд, кој е со околу 200.000 тони ураниумска руда.

Сепак, ова доведува до одредена противречност меѓу правото да се искористат земјишните ресурси доделени на Гренланд од Копенхаген и правото на Данска да ја одреди одбранбената политика на островот. Во меѓувреме, Нуук и Копенхаген се обидуваат да дознаат дали предложеното рударење ураниум и модернизација на аеродромите од страна на кинеските инвеститори се поврзани со економијата или со одбраната.

Гренланд има стратешко значење како извор на ретки метали и како порта за Арктикот. Данска ќе ја задржи арктичката моќ, се додека го задржува Гренланд. Затоа, во своите напори да ја добие поддршката на САД, Копенхаген нагласува дека Гренланд е дел од северноамериканскиот континент.

Гренланд е вграден во безбедносната архитектура на Вашингтон како елемент на периметарска одбрана, која, покрај Гренланд, ја вклучува и Канада. Предлогот на Вашингтон од 1948 година за купување на Гренланд за 100 милиони долари (одбиен од Данска) го нагласува геополитичкото значење на островот за САД.

Суверенитетот на Данска над Гренланд обезбедува сигурност на североисточниот дел на САД и Канада, истовремено дозволувајќи Канада да се „ослободи” од американското „заобиколување”, што го олеснува американо-канадскиот дијалог за прашања поврзани со Арктикот и ја зајакнува преговарачката позиција на Отава . Иако официјално се заблагодарува за континуираниот суверенитет на Данска над Гренланд, Вашингтон сé уште може да размислува, иако премолчено, за можноста за интеракција со властите на евентуален независен Гренланд. Во вториот случај, Вашингтон се надева дека локалната власт во Нуук, неспособна да формира полноправни агенции за спроведување на законот, ќе ја довери својата одбрана на Пентагон.

Исто како Исланд, чија одбранбена способност е загарантирана од НАТО, Гренланд на крајот би можел да гравитира кон приближување или дури и членство во НАТО. Оваа перспектива нема да и се допадне на Канада, која сака да го прошири своето присуство во Арктикот и би сакала да види појава на конкуренти кои градат врски со Гренланд како изговор за нивното присуство во регионот.

Застапниците на независноста на Гренланд се залагаат за воведување на воена регрутација во крајбрежната стража, службите за спасување и патролни единици. Меѓутоа, дури и ако по примерот на Данска, кадешто 0.43 отсто од населението служи во армијата, Гренланд повика сличен број на регрути, нејзините вооружени сили сè уште нема да надминат 250 луѓе. Затоа, недостигот на одбранбено-демографски потенцијал се смета за сериозна пречка на патот кон хипотетичката независност на островот.

Тоа сè ќе се собере, времето сè уште работи во корист на евентуалната независност на Гренланд од Данска, со глобалното затоплување што го забрзува губењето на мразот на островот, отворајќи ги површините без мраз за потенцијални рударски проекти.

Гренланд е исто така важен во однос на метеоролошките студии, бидејќи климатските влијанија се одразуваат на временската прогноза во Европа, САД и Канада.

Ова значи дека странските земји можеби ќе сакаат да го користат следењето на времето за проучување на климатските промени и неговото влијание врз арктичката екологија, флора и фауна како изговор за нивното присуство на островот.

Би можело да ве интересира

САД: Судири на пропалестински протести, приведени околу 300 студенти

Земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтер го погоди Лос Анџелес

(ВИДЕО) Полицијата во САД усмрти ученик пред училиште откако доби информација дека има пиштол

Бројот на жртвите од уривањето на дел од автопатот во Кина се искачи на 36

Хамас: САД вршат притисок да го прифатиме договорот со Израел

А1он

Вучиќ за негодувањето на САД што нови министри се на американската црна листа: Тоа е изборот на граѓаните на Србија

Предраг Петровиќ