Километри околу малиот турски град Ерзин тлото е „скршено“, зградите се урнати, а градовите се претворија во бетонски гробници по минатонеделниот земјотрес со јачина од 7,8 степени според Рихтер.
Но, Ерзин сè уште стои, а прашањето зошто градот го издржа земјотресот и силниот последователен потрес, додека многу други не го издржаа, оставајќи повеќе од 40.000 мртви во Турција и Сирија.
Во Ерзин, рече градоначалникот, нема загинати и ниту една зграда не се урна.
Градоначалникот речиси веднаш го искористи моментот да се пофали како долго време спречувал неправилни градби, што сега е во фокусот на властите ширум Турција. Но, инженерите и научниците ја припишуваат заслугата на други фактори, пишува Њујорк Тајмс. Велат, најважен факт е што градот е на цврсто тло.
„Состојбата на почвата е главната причина зошто немаме голема штета“, вели Омер Емре, геоморфолог кој поминал 40 години проучувајќи ги раседните линии во регионот и сега работи со приватната истражувачка група Фугро.
Ерзин се наоѓа на помалку од 80 километри од епицентарот на земјотресот, поблиску од градовите на југ како Искендерун и Антакија.
Многу градови и села во регионот биле изградени на слоеви песок, тиња и глина од античкото корито на реката. Таа почва, како и меката крајбрежна почва под Искендерун, беше поподложна на тресење, рече Емре.
„Овие меки седименти исполнети со вода ги прават градовите и селата уникатно ранливи на земјотреси“, рече тој. Кога ќе се случи земјотрес, додаде тој, „оваа земја се движи како бран“.
Спротивно на тоа, Ерзин стои повисоко над морското ниво и е изграден на тврда почва која се состои од „подземјето и покрупните зрна од песокот“, рече Тамер Думан, географ.
– Тврдата почва делува како амортизер помеѓу структурите и земјотресните бранови, намалувајќи го нишањето на зградите, рече тој.
Геолозите велат дека имало и други случаи каде поцврстото тло ја ублажило штетата, вклучително и во 1999 година, кога малото село Тавсанџил издржа земјотрес со јачина од 7,6 степени според Рихтеровата скала во кој загинаа илјадници луѓе во западна Турција.
Турција долго време има сеизмички кодови за градежниците, надградени во текот на изминатите неколку децении. Властите сега го свртеа своето внимание кон пронаоѓање изведувачи кои би можеле да бидат одговорни за колапсот и веќе приведоа десетици. Градежниците беа обвинети дека користеле евтини материјали и ги префрлале градежните шифри за да ги забрзаат проектите и да го зголемат профитот.
Градоначалникот на Ерзин, Оккеш Елмасоглу, се претстави како херој кој ги спречил лошите градежници.
„Со сериозна решителност, градоначалникот не дозволи дивоградба во последните четири години“, рече советникот на градоначалникот, Ереј Гунер.
Тој рече дека многу градежници биле неискусни и необразовани за прописите, како што е сеизмичкиот код за силни темели.
„Собрав бетон кој ми падна низ прстите како песок“, рече инженер кој отпатува во Искендерун за да види докази за несовесното работење. Тој опиша греди кои биле премногу тенки, направени од евтин челик и споени со слаби сврзувачки елементи.
„Земјотресот не беше вистинскиот убиец овде. Квалитетот на градбата беше виновен“, додаде тој.