Американскиот претседател Доналд Трамп успеа да ги донесе Израел и Хамас на преговарачка маса и да постигне примирје, но колку одржливо и трајно ќе биде тоа зависи од неколку клучни работи.
CNN наведува дека три прашања се клучни за понатамошниот развој на ситуацијата и спроведувањето на мировниот план на Трамп од 20 точки.
Што ќе направи Хамас
Во претходниот договор за размена на заложници, во кој тој беше вклучен, Хамас го искористи прекинот на огнот за да излезе од тунелите и да ја врати контролата врз Газа.
Но сега околностите се различни. Новиот договор им овозможува на израелските сили да останат во повеќе од половина од Појасот Газа – нешто што Хамас никогаш порано не би го прифатил. Договорот, исто така, им овозможува на странските воени сили да влезат во тие зони за да се осигурa дека Хамас повеќе не може да дејствува таму. Договорот ужива широка поддршка од арапските и муслиманските држави и повикува Хамас да се разоружа.
Ако Газа навистина сака да се обнови, Хамас мора да го прифати договорот во целост и да се откаже од какво било право да владее во енклавата.
Проблемот со властите во Газа
Клучен дел од договорот, покрај ослободувањето на заложниците, е воспоставувањето привремени безбедносни сили и политичка администрација во Газа. Доколку овие структури се воспостават, планот на Трамп има шанса да успее. Ако не, Хамас на крајот би можел да ја врати власта со сила, уништувајќи ја секоја надеж за долгорочен мир и реконструкција.
Наредните недели ќе бидат клучни за да се види кои земји се подготвени да ги испратат своите сили во привремена безбедносна мисија и дали може да се создаде привремено управно тело без бесконечни политички внатрешни борби.
Охрабрувачки е што американската војска, под Централната команда (CENTCOM), веќе поставува позиции надвор од Газа за да ја следи ситуацијата и да помогне во создавањето безбедносни услови за пристигнувањето на меѓународните сили. Не се очекува американските сили да влезат во Газа, но тие ќе бидат клучни за добивање меѓународна поддршка и обезбедување успех на мисијата.
Кога станува збор за привремената влада, CNN нагласува дека конечната одлука за учесниците ќе мора да ја донесат самите Палестинци, но дека без американско водство, процесот лесно би можел да се претвори во месеци расправии – што повторно би му користело на Хамас.
Дали постои одржлив план за обнова на Газа?
Обновата на Газа ќе трае повеќе од една деценија и ќе чини стотици милијарди долари.
Секоја надеж за реконструкција бара глобално координиран напор под американско водство, со учество на палестински претставници кои не се поврзани со Хамас, и финансиска и логистичка помош од американските сојузници.
Доколку Хамас одбие да ги напушти областите над израелските линии на демаркација, тој ќе биде оној што ќе ја блокира реконструкцијата, анализира CNN, бидејќи повеќето земји нема да се осмелат да инвестираат во област каде што Хамас ја задржува вооружената контрола.
Фокусот на Америка останува на спроведување на планот на Трамп. Овој план, за кој Египет, Катар и Турција помогнаа да се договори со САД, сè уште има голем број нерешени прашања – пред сè, кој ќе управува со опустошената Газа, како ќе се спроведе разоружувањето на Хамас и повлекувањето на израелската армија.
Нетанјаху сè уште има простор за маневрирање
Според договорот, повлекувањето на израелските сили зависи од разоружувањето на Хамас, оставајќи му простор на премиерот Бенјамин Нетанјаху да тврди дека Израел го задржува правото да преземе воена акција доколку е потребно, што би можело да доведе до понатамошна ескалација во догледна иднина.