Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп преговара директно со Москва за судбината на Украина и се обидува да се етаблира како главен посредник во решавањето на конфликтот, додека многу експерти предупредуваат дека клучот за завршување на војната не лежи во Вашингтон, туку во друга светска сила.
Воениот аналитичар Мајкл Кларк тврди дека Соединетите Американски Држави немаат одлучувачко влијание во овој конфликт, додавајќи дека само една земја има моќ да го принуди рускиот претседател Владимир Путин на прекин на огнот – Народна Република Кина.
Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп преговара директно со Москва за судбината на Украина и се обидува да се етаблира како главен посредник во решавањето на конфликтот, додека многу експерти предупредуваат дека клучот за завршување на војната не лежи во Вашингтон, туку во друга светска сила.
Воениот аналитичар Мајкл Кларк тврди дека Соединетите Американски Држави немаат одлучувачко влијание во овој конфликт, додавајќи дека само една земја има моќ да го принуди рускиот претседател Владимир Путин на прекин на огнот – Народна Република Кина.
Иницијативата на претседателот Трамп за директни преговори со Владимир Путин, која започна со состанок меѓу американски и руски претставници во Саудиска Арабија, отвори цела низа прашања за иднината на Украина. Додека судбината на оваа земја што страда се одлучува без нејзино директно учество, анализи како онаа на Институтот Брукингс покажуваат дека исходот не зависи само од Вашингтон и Москва.
Во глобалната равенка на моќ, играч како Кина има лост што може да ја помести рамнотежата во корист на мирот. Како постојана членка на Советот за безбедност на ОН и втора по големина економија во светот, Кина е исто така најважниот трговски партнер на Русија и Украина, со што ги држи клучевите за економската стабилност на двете завојувани страни.
Како што пишува „Скај њуз“, економската зависност на Русија од Кина претставува нејзина најголема слабост. По руската инвазија на Украина и воведувањето на западните санкции, Кина стана доминантен извозник на рускиот пазар, речиси целосно заменувајќи ја западната стока. Кинескиот извоз, и директен и преку трети земји како што се државите од Централна Азија, е клучен за одржување на руската економија и нејзината воена машинерија. Од индустриска опрема што се користи во производството на оружје, до извори на енергија како што се нафтата и гасот што ги купува Кина, Пекинг има значајни инструменти на влијание.
Експерти како Робин Брукс веруваат дека Кина, доколку сака, би можела да ја искористи оваа моќ за да го забрза постигнувањето на прекин на огнот и да го принуди Кремљ да направи отстапки што никој друг не би можел да ги наметне. Од друга страна, има и такви кои предупредуваат дека Кина е, како што вели Џонатан Чин, „дел од проблемот, а не од решението“ и дека нејзиното вклучување во преговорите ја легитимира поддршката за Москва и ја поткопува позицијата на Западот.
Аналитичари како Патриша М. Ким нагласуваат дека кинеското влијание не треба да се игнорира. Киев веќе покажа отвореност за евентуално кинеско посредништво, свесен за единственото влијание што Пекинг го има врз Москва.
Клучно е, како што нагласуваат западните експерти во своите анализи, учеството на Кина во преговорите да се позиционира не како услуга за која се очекува услуга за возврат, туку како тест за кредибилитетот на Кина во улогата на глобален актер кој ги застапува принципите на суверенитет и територијален интегритет. Стравот на Кина од маргинализација во ситуација каде што САД и Русија преговараат зад затворени врати би можел да биде предност во рацете на американската администрација. Анксиозноста околу евентуален договор меѓу САД и Русија што би ја ослабнал позицијата на Кина на глобалната шаховска табла би можела да се искористи за поттикнување на поконструктивна улога за Пекинг.
Сепак, Вашингтон мора да биде исклучително претпазлив. Кина, најверојатно, ќе бара укинување на санкциите врз Русија, која ја смета за инструмент на западен геополитички притисок. Прераните отстапки кон Москва без цврсти гаранции би можеле да ја поткопаат целата стратегија и да испратат порака дека агресијата се исплати.
Прашањето за безбедносните гаранции за Украина по евентуалното прекин на огнот останува најголемиот предизвик. Еден од сè почесто споменуваните предлози е воспоставувањето мултинационални мировни сили во кои, покрај европските земји, би учествувале и кинески војници. Таквиот аранжман, како што сугерира аналитичарот Мајкл О’Ханлон, значително би ја зголемил опасноста за Русија доколку договорот биде прекршен.
Нападот на таквите сили би значел отворање фронт против цела низа моќни држави, вклучително и Кина. Тоа би можело да биде и поефикасно средство за одвраќање од самото членство на Украина во НАТО, кое Москва го смета за црвена линија.
Обновата на Украина ќе бара вонреден финансиски напор. Според проценката на Светската банка од декември 2023 година, потребните средства изнесуваат 486 милијарди долари, а таа бројка сè уште расте. Овој товар е преголем за Европа и Соединетите Американски Држави, што наметнува потреба од поширока меѓународна обврска.
Кина вети помош во обновата на Украина во својот мировен план за 2023 година, а оваа обврска треба да се стави на тест.
Решението, според западните аналитичари, лежи во собирање на најшироката можна коалиција на партнери што би ѝ обезбедила на Украина пристап до различни опции, експертиза и технологии, со цел изградба на отпорна и безбедна држава.