Големите европски сили ги поддржуваат напорите за запленување на повеќе од 200 милијарди евра замрзнати руски средства додека подготвуваат планови за договор за прекин на огнот во Украина.
Франција и Германија, кои долго време се противат на целосното заплена на имотот што се чува во ЕУ, разговараат со Велика Британија и други земји за начините на кои овие средства би можеле да се искористат, пишува Фајненшл тајмс (ФТ).
Француските власти разговараа за предлогот според кој европските престолнини ќе ги запленат имотите доколку Москва го прекрши идниот договор за прекин на огнот во Украина, изјавија три лица запознаени со разговорите. Овој предлог е дел од напорите за обезбедување на Киев со безбедносни гаранции по конфликтот.
Застапниците за поврзување на прекинот на огнот со овие мерки го гледаат како начин да се обврзе Русија на каков било договор и да му се дадат гаранции на Киев.
Разговорите се одржуваат во време на интензивни дипломатски напори во Европа, предводени од Франција и Обединетото Кралство, да се смисли мировен план за Украина. Овие напори се поттикнати од одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп да започне билатерални разговори со Москва со цел да се стави крај на војната.
Сојузниците на Г7 замрзнаа околу 300 милијарди евра средства на Централната банка на Русија во 2022 година, откако Москва започна целосна инвазија на Украина. Огромното мнозинство од овие средства, околу 190 милијарди евра, се чуваат во белгиската централна депозитна институција Euroclear, додека помали износи се распределени во Франција, Обединетото Кралство, Јапонија, Швајцарија и САД.
Во моментов, приходот генериран од овие средства – главно готовина и државни обврзници – се користи за отплата на 50 милијарди долари заеми дадени на Украина од земјите од Г7, но основните средства не се допрени.
Украина, Полска и балтичките земји долго време се залагаат за целосно запленување на клучните средства, но клучните центри на моќ, вклучително Берлин, Париз и Брисел, претходно се спротивставија на таквиот потег поради загриженоста дека запленувањето на државниот имот би претставувало преседан во меѓународното право.
Европската централна банка исто така изрази загриженост дека статусот на еврото како безбедно засолниште за девизните резерви може да биде доведен во прашање. Повеќето од овие средства се деноминирани во евра.
За време на разговорите со Трамп минатата недела, францускиот претседател Емануел Макрон рече дека итно запленување на имотот ќе биде кршење на меѓународното право, но дека парите би можеле да станат дел од преговорите на крајот на војната.
Новиот германски канцелар Фридрих Мерц сигнализираше дека ќе размисли за поддршка на предлогот за запленување на замрзнатите руски средства, изјави извор запознаен со ова прашање. Мерц ќе се сретне со вршителот на должноста канцелар Олаф Шолц во среда за да ги координира позициите пред самитот на лидерите на ЕУ во четврток. Портпаролот на Шолц одби да коментира.
Британскиот премиер Сер Кир Стармер во понеделникот изјави дека Лондон истражува начини на кои имотот може да се искористи. „Се разбира, приходите и профитот се искористени“, им рече тој на пратениците, по потпишувањето на договорот со украинскиот претседател Володимир Зеленски за време на викендот, според кој Обединетото Кралство ќе и позајми на Украина 2,26 милијарди фунти, обезбедени од приходите од санкционираните руски суверени средства.
„Кога станува збор за самите основни средства, тоа е многу сложено прашање. Не е едноставно“, додаде Стармер. „Но, мислам дека треба да направиме повеќе и работиме да истражиме кои се опциите, заедно со другите земји.
Два извори на ФТ запознаени со францускиот предлог велат дека тој бил добро прифатен меѓу европските сојузници, но е далеку од конечен договор. Портпаролот на Макрон одби да коментира.
Групата што се залага за заплена доби дополнителен поттик од заканата на администрацијата на Трамп да ја повлече воената поддршка за Украина. „Се повеќе земји се подготвени да го користат запленувањето на замрзнатите средства како средство за притисок“, изјави еден извор за ФТ.