Изминатата недела беше брутална за Америка и многумина се прашуваат дали земјата може да се извлече од спиралата на омраза и насилство, анализира Би-Би-Си.
По еден од најшокантните атентати во поновата американска историја, гувернерот на Јута, Спенсер Кокс, ги повика граѓаните да ги смират политичките страсти. Но, речиси никој со кого разговараше по убиството на Чарли Кирк не верува дека тоа ќе се случи. Барем не наскоро.
Америка ретко се обединувала по трагедиите во минатото. Нападите од 11 септември беа исклучок, но дури ни тоа не траеше. Ова не беше случај пред 14 години, кога демократска конгресменка беше застрелана во главата во Аризона, или пред осум години, кога републикански конгресмен беше ранет за време на бејзбол натпревар. Дури ни глобалната пандемија не ја обедини земјата – напротив, Ковид ги продлабочи поделбите.
Во рок од неколку дена од убиството на Кирк, политичките кампови веќе се повлекоа во своите наративи. Левицата се прашува дали напаѓачот бил радикализиран од онлајн културата и групните разговори, додека десницата зборува за можен левичарски заговор. Десницата, која тагува по Кирк, не проговори ниту еден збор откако демократската конгресменка и нејзиниот сопруг беа убиени во Минесота пред неколку месеци.
Причината за ова лежи во политичкиот систем. Кандидатите во Америка имаат поголема веројатност да победат ако се привлечат на сопствената база отколку на политичкиот центар – последица на децении изборни манипулации. Медиумите, пак, ги наградуваат оние кои поттикнуваат гнев и екстремизам затоа што тоа носи рејтинзи и огласувачи.
Тоа го прави Кокс редок исклучок. По атентатот, тој ги повика луѓето да „исклучат екрани, да се симнат од екрани, да го прегрнат своето семејство, да излезат и да направат нешто добро во својата заедница“. Во едно интервју, тој ги опиша социјалните медиуми како „рак“ на американското општество.
Политичкото насилство не е ништо ново. Во период од пет години во 1960-тите, претседателот Џон Ф. Кенеди, неговиот брат Роберт и двајца водечки активисти за граѓански права беа убиени. Претседателите Џералд Форд и Роналд Реган исто така беа застрелани.
Минатата година, американскиот претседател Доналд Трамп преживеа обид за атентат во Пенсилванија, а судењето на осомничен во втор обид во Флорида започна истата недела кога Кирк беше убиен.
За разлика од 1960-тите и 1970-тите, социјалните медиуми сега се главното бојно поле. Елон Маск, сопственикот на Платформа X, ја обвини „радикалната левица“ дека го слави убиството, тврдејќи дека „единството е невозможно со фанатици кои го слават убиството“.
Многу млади Американци сметаат дека нивото на конфликт станало неподносливо. „Не можете дури ни да разговарате со некој што не се согласува со вашите политички ставови. Тоа е трагично“, рече Кејтлин Грифитс, 19-годишната претседателка на студентската организација на Кирк, Turning Point USA.
Рејчел Клајнфелд, експерт за поларизирани општества во Карнеги Ендаумент, ја спореди ситуацијата со лош брак: „Можете да изгубите само ако постојано покажувате со прст. Треба да ја свртите страницата“.
Политичкиот аналитичар Дејвид Дракер вели дека единствениот излез е ако двете страни одлучат да престанат: „Обично само претседателот може да го направи тоа да се случи“. Но, Трамп не е таков претседател. Тој по атентатот рече: „Радикалците од десницата често се радикални затоа што не сакаат криминал. Проблемот се радикалите од левицата“. Неговиот заменик во Белата куќа, Стивен Милер, додаде: „Ќе ги искористиме сите ресурси за да ги идентификуваме и уништиме овие мрежи. Ќе го направиме тоа во името на Чарли“.
Студиите за политичко насилство во Соединетите Држави, сепак, покажуваат дека во текот на децениите, поголемиот дел од нападите биле извршени од сторители со десничарски идеологии.
Некои веруваат дека земјата повторно ќе најде излез, и покрај сè. „Имаше малку периоди потемни и понасилни од 60-тите и почетокот на 70-тите, но Америка продолжи понатаму“, рече поранешниот републикански конгресмен и ТВ водител Џо Скарборо.
Сенаторот Рафаел Ворнок се потсети на напредокот во борбата против расизмот: „Мојот татко, во воена униформа, мораше да му го отстапи своето место во автобусот на тинејџер. Денес седам во Сенатот“.
Историчарот Кен Бернс рече: „Историјата никогаш не се повторува, но често се римува“. И додека денешниот момент потсетува на претходните периоди на поделби, Америка сега се соочува со нов предизвик – дигитален свет кој ги наградува најекстремните.
Поранешниот американски министер за одбрана Роберт Гејтс еднаш предупреди дека најголемите закани за безбедноста на САД се растечката Кина, опаѓачката Русија и – нашите сопствени внатрешни поделби. Противниците на Америка добро го знаат ова и тие ги поттикнуваат конфликтите преку интернет. А Американците им го олеснуваат тоа премногу.