Со измените и дополнувањата на Законот за акцизи, а според кои од 1 август на сечениот тутун за пушење ќе се плаќа акциза од 78 марки по килограм, државата отвори уште поголем простор за развој на црниот пазар, а производителите на цигари ги донесе во незавидна позиција, сметаат тутунарите.
Порачуваат дека крајно време е надлежните да ги заштитат производителите, да го регулираат откупот и да ги зголемат премиите, или ќе дојде до прекин на производството на цигари на овие простори.
Имено, со воведување на овие акцизи ќе дојде до големо поскапување на сечениот тутун, кој меѓу пушачите поради цената исклучително е популарен, па голем број пушачи ќе почнат да купуваат тутун на црно, а кој на пример во Бања Лука може да се најде на неколку јавни места, без никакви назнаки за потекло и производител и тоа по цена помала до 80 отсто од тие кои ќе се применуваат од почетокот на август.
Светозар Михајловиќ, директор на компанијата Дуван од Бијелина, кој се бави со производство и откуп на тутун, смета дека големи се шансите црниот пазар да биде доминантен во однос на регуларниот и извесно е дека ќе доживее експанзија.
– Одлуката е еднострана и не е добро согледана, бидејќи се гледа само да се испочитуваат директивите на ЕУ. Прво треба да се овозможат услови да нема тутун на црниот пазар, а на овој начин луѓето имаат само поголема шанса да го развиваат – рече тој.
Според зборовите на Михајловиќ, на производителите покрај црниот пазар кој во последните неколку години цвета, проблем претставува и откупот со оглед на тоа дека домашните фабрики откупуваат многу малку тутун.
– Фабриката за цигари „Сарајево“ максимално го намали откупот на домашниот тутун и го увезува, а кога во прашање е Фабриката за цигари во Бања Лука, многу време е потрошено на почеток на производството, а тие се уште не почнале да купуваат домашен тутун – вели Михајловиќ.
– Решение на проблемот е огромна премија на производството на цигари, бидејќи луѓето би загубиле интерес да се занимаваат со трговија на црно.
Сепак, од новиот инвеститор во следниот период се очекува многу, со оглед на тоа дека од 1 август се очекува почеток на производството во Бања Лука.
Марко Митровиќ, еден од поголемите производители на цигари од Човиќ Полја, вели дека состојбата во секторот за производство на цигари е лоша, бидејќи константно ништо не се случува по прашањето за решавање на проблемот кој го имаат производителите, а дека поради црниот пазар на фирмата, државата, а и самите граѓани губат пари во буџетот.
– Државата со оваа акциза нема многу да добие. Решението на проблемот е огромна премија на производството на цигари, бидејќи на овој начин луѓето ќе изгубат интерес да се занимаваат со трговија на црно – рече тој, додавајќи дека таа премија треба да изнесува 2 милијарди наместо досегашните 0,50 КМ.
Според него, домашните производители треба да се заштитат по рецептот од Хрватска, каде акцизата на цигари направени од домашен тутун е многу помала од таа од увоз, што поттикнува купување на домашен тутун.
– Најлоша опција е да запре производството, а се се прави да дојде до тоа, бидејќи државата нема систематски да го реши нашиот проблем и препуштени сме на милост и немилост – рече Митровиќ.
Во образложението кое Управниот одбор од Управата за индиректно даночење на БиХ со Предлог законот за измени достави и дополни на Законот за акцизи, а во него стои дека секоја година е вршено усогласување на специфичните акцизи на цигарите, а дека со важечкиот закон не е пропишана специфична акциза за некои производи од тутун, како што се цигарите и цигарилосите, а посебно не и за сечениот тутун, со што дојде до нарушување на односите на пазарот на тутунски производи.
– За да се запре трендот на падот на приходи од акцизите на производите од тутун, обезбедивме услови за заштита на легалните стопанственици кои ги подмируваат своите обврски и потрошувачите на цигари повторно ќе се вратат на овој производ, се предлага измена на Законот за акцизи во БиХ – стои во образложението.
Цената на тутунот се приближува на цената на цигарите
Цената на тутунот за виткање и пушење од почетокот на август ќе биде приближна на најевтината кутија цигари, со оглед на тоа дека според измените и дополните на Законот за акцизи, овој фискалитет на тутунот се утврдува во висина од најмалку 80 отсто од минималната акциза на цигарите, речено е во Управата за индиректно даночење.
Моментално акцизата во еден килограм тутун се движи од 25 и 26 КМ, зависно од видот на тутунот, а со новите измени на Законот за акцизи од почетокот на август ќе изнесува 78 КМ по килограм.
Цигарите и цигарилосите до сега не биле акцизни производи, но со измените и дополните на Законот за акцизи овие преработки од тутун стануваат акцизни производи и на нив се пресметува пропорционална акциза во висина од 42 отсто од малопродажната цена.