Од појавата коронавирусот респираторниот синдром на Блискиот Исток (МЕРС-ЦоВ), кој за прв пат беше регистриран 2012 година, до денес се проширил во девет земји. СЗО врши координирање на глобалниот одговор на овој нов вирус според Меѓународниот здравствен правилник (ИХР 2005).
Овој документ дава насоки за националните власти на земјите од кои аџиите во следните месеци ќе патуваат за Умра и Хаџ, со цел спречување, откривање и управување со увезените случаи на MERS-CoV. Засега, ризикот за еден аџија да заболи од MERS-CoV се смета за многу низок.
Ефикасна комуникација на информациите за ризикот
Од голема важност е земјите да ги употребат сите можни практични и ефективни мерки за пренесување на информациите за низа прашања, пред, за време и по Умра и Хаџ на сите ранливи групи кои опфаќаат:
-патниците за Умра и Хаџ, а посебно ранливите групи во рамките на оваа популација;
-здравствените работници;
-здравствениот персонал одговорен за грижа на болните верници;
-индустријата на јавниот превоз и туризам; и
-пошироката јавност.
2.1. Активности кои треба да се преземаат пред патување
– Патниците треба да се посоветуваат дека претходно постоечките медицински состојби (на пример, хроничните болести како што е дијабетесот, хроничната болест на белите дробови, имунодефициенцијата) може да ја зголемат веројатноста за појава на други болести за време на патувањето, вклучувајќи ја тука и инфекцијата MERS-CoV, така што, верниците треба да се посоветуваат со давателите на здравствените услуги пред да отпатуваат за да извршат проценка на ризикот и да видат дали е препорачливо да се патува.
– На патниците и на туристичките агенции треба да им се понудат информации за општите превентивни мерки кои треба да се преземаат за време на патувањето кои би го намалиле ризикот од инфекции, вклучувајќи ги тука и болестите како инфлуенцата и диареата. Посебено треба да се нагласи:
– Честото миење на рацете со вода и сапун. Ако рацете не се видливо нечисти, тие може да се избришат со марамче;
– Почитувањето на добрите практики за безбедност на храната, како избегнување на консумирање на недоволно зготвено месо или храна подготвена под нехигиенски услови, и правилно миење на овошјето и зеленчукот пред нивно консумирање;
– Одржувањето на добра лична хигиена;
– Избегнување на непотребни контакти со домашни и диви животни.
– Материјалите со здравствени совети треба да им бидат достапни на сите патници за Умра и Хаџ. Ова треба да се направи во соработка со секторот за туризам и патувања и истите да се постават на стратешки места (канцелариите на туристичките агенции или местата на поаѓање во аеродромите).
– За пренесување на информациите до патниците може да се употребат и други начини на комуницирање на истите, како на пример известувања во авион или брод, банери, памфлети и радио огласи во меѓународните точки за влез во земјата;
– Информативните материјали во врска со патувањето треба да ги содржат последните информации за MERS-CoV како и упатства за тоа како да се избегне болеста за време на патувањето;
– Здравствените работници како и здравствените институции треба да се снабдат со последните упатства на СЗО, или со соодветни упатства на ниво на земјата за наблудувањето, спречувањето на инфекциите и мерките за контролирање и управување со MERS-CoV.
– Земјите треба да обезбедат соодветни лабораториски услуги за тестирање на MERS-CoV како и пренесување на информациите за лабораториските услуги и соодветните клинички механизми до институциите и здравствените работници;
– Здравствените работници кои ги придружуваат аџиите треба да ги имаат последните информации и упатства во врска со MERS-CoV што подразбира познавање на раните симптоми на болеста, кој спаѓа во ранливите групи, како да реагираат во случај на откривање на сомнителен случај, како и какви здравствени мерки да преземаат за да го спречат ширењето на болеста.
2.2 Како треба да се постапи за време на патувањето
Патниците кај кои се развила некоја акутна респираторна болест со треска и кашлица (доволно тешка да ги оневозможи вообичаените дневни активности) треба да се советуваат да:
– Ги минимизираат контактите со другите патници за да се спречи ширењето на болеста;
– Jа покриваат устата и носот со шамивче кога кашлаат или кога киваат и по употребата шамивчето да го фрлат во кантата за отпадоци и да ги измијат рацете. Ако немаат шамивче тогаш устата и носот да го покријат со горниот дел од ракавите на својата облека, но не и со рацете;
– Да ги известат здравствените работници кои ги придружуваат или локалните здравствени власти.
2.3. Како треба да се постапи по завршување на патувањето
– Вратените патници кои се вратиле од патувањето треба да се посоветуваат дека доколку имале некоја акутна респираторна болест со треска и кашлица (доволно тешка да ги оневозможи вообичаените дневни активности) во последните две недели од патувањето, треба да побараат здравствена помош и веднаш да ги известат локалните здравствени власти во својата земја;
– Лицата кои имале блиски контакти со аџиите или патниците со акутни респираторни болести со треска и кашлица (доволно тешка да ги оневозможи вообичаените дневни активности) до две недели по нивното враќање, треба веднаш да ги известат локалните здравствени власти во својата земја;
Лицата кои имале блиски контакти со аџиите или патниците со акутни респираторни болести со треска и кашлица (доволно тешка да ги оневозможи вообичаените дневни активности) и кај кои се појавила една таква болест треба да се посоветуваат и да се пријават кај локалните здравствени власти и да се наблудуваат за MERS-CoV.
Зравствените работници и здравствените институции треба да бидат во состојба на готовност за можни инфекции на MERS-CoV меѓу патниците вратени со акутни респираторни болести, посебно на оние со треска и кашлица и паренкимални пулмонарни заболувања (пневмонија или акутен респираторен синдром). Доколку според дефиницијата на СЗО клиничките тестирања индицираат на дијагноза MERS-CoV, треба да се направат и лабораториски тестирања и треба да се преземат мерки за спречување и контрола на болеста. Лекарите исто така треба да се предупредат за можноста за појава на атипични симптоми кај пациентите со ослабнат имунитет.
Мерки на граничните премини и превозните средства
СЗО не препорачува примена на било какви рестрикции на патувањата или трговијата, како и на скрининг при влез во земјата;
СЗО ги поттикнува земјите да ја подигнат свеста за придржување кон овие совети за време на патувањето со цел да се намали ризикот од инфекциите со MERS-CoVВ кај верниците и лицата кои ги придружуваат во нивното патување, вклучувајќи ги и операторите на патувањето и другиот персонал, како и за само-пријавување на болеста од страна на самитепатници.
Во согласност со Меѓународниот здравствен правилник (ИХР) земјите треба да обезбедат преземање на неопходните мерки за контрола на болните патници кои се наоѓаат во транспортните средства (како што се авионите и бродовите) и на влезните гранични места, како и да обезбедат мерки за безбедно пренесување на симптоматските патници во болниците или во другите институции за клинички тестирања и лекување.
Доколку во авионот се наоѓа болен патник може да се употреби формуларот за евидентирање на патникот. Овој формулар е корисен за собирање на информации за патникот, кои, доколку е потребно, може да се искористат во следните фази.