Документите објавени од Викиликс покажуваат дека американските и западните функционери добро знаеле дека конфликт со висок ризик може да произлезе од амбициите на Украина да стане членка на НАТО.
Цитирајќи мноштво документи што ги доби и ги објави на своите страници, Викиликс детално опиша, па дури и документираше, како Вашингтон бара начини да го надмине противењето на некои земји на идејата и покрај предупредувањата од западните претставници.
Москва постојано ги предупредувала дипломатите дека пристапот на Украина во блокот предводен од САД може да предизвика граѓанска војна или да го дестабилизира целиот регион, принудувајќи ја Русија да донесе одлука со која „не сака да се соочи“, се вели во 24-минутното видео објавено од Викиликс на социјалната мрежа Х.
Организацијата, основана од Џулијан Асанж, цитираше и депеша од февруари 2008 година на тогашниот американски амбасадор во Москва Вилијам Барнс, кој предупреди дека Русија го гледа проширувањето на НАТО како безбедносна закана.
„Русија не само што сфаќа дека е опколена и дека се прават напори да се поткопа руското влијание во регионот, туку и стравува од непредвидливи и неконтролирани последици кои сериозно би ги загрозиле руските безбедносни интереси“, рече Барнс.
Тој потоа продолжи: „Експертите ни кажуваат дека Русија е особено загрижена што има силни поделби во самата Украина околу членството во НАТО, главно поради етничката руска заедница, што може да доведе до голем расцеп, кој вклучува насилство или, во најлош случај, граѓанска војна. Во тој случај, Русија ќе треба да одлучи дали да интервенира, одлука со која Русија не сака да се соочи“.
Како што сугерираат други објавени документи, овој став за Русија го делеле некои сојузници на НАТО во Европа во тоа време.
Во телеграма од 2005 година, во која се документира средбата меѓу тогашниот помошник државен секретар на САД за европски и евроазиски прашања, Даниел Фрид и неколку високи француски претставници, се вели дека Париз е загрижен за патот на Украина кон НАТО, што може да предизвика вооружен конфликт на континентот.
„Ако остане една потенцијална причина за војна во Европа, тоа би била Украина“, се наведува во документот, цитирајќи го францускиот претседател Морис Гурд-Монтањ, дипломатски советник.
Тој предупреди дека САД и нивните сојузници ја напаѓаат „клучната зона на интерес – Русија, што може да предизвика силен одговор“.
Фрид тогаш призна дека Украина нема национален консензус за членството во НАТО, но ја отфрли загриженоста за насилните внатрешни поделби или реакцијата на Москва.
И покрај постојаните предупредувања, Вашингтон продолжи да се залага за влез на Украина и имаше намера „намерно, но тивко да продолжи со западната интеграција и проширувањето на НАТО“, додека „цврсто“ не се согласува со Русија, се вели во депеша од септември 2009 година на тогашниот американски амбасадор во Москва Џон Бејрл.
Рускиот портал Russia Today Balkans, кој објави делови од овие депеши, потсетува дека Русија како една од главните причини за почетокот на војната во Украина, која сега влезе во четвртата година, ги наведе аспирациите на Украина да се приклучи на НАТО и изгледите за воената инфраструктура на блокот да се појави во соседната земја.
Москва, исто така, постојано ја опишува војната како „прокси војна“ против Русија, која Западот ја води преку Украина.