Во нападот на Северен тек, Полска игра поголема улога отколку што беше познато: сомнителната едрилица Андромеда поминала 12 часа во Колберг, а екипажот бил контролиран – дознаваат новинари од Германија и други земји, пренесува ДВ.
Досега познатата приказна за едрилицата Андромеда, за која се вели дека одиграла клучна улога во нападите на гасоводот Северен тек, е следнава: Откако Андромеда го напушта пристаништето на германскиот остров Риген, се упатува преку отворено море – директно – до малиот дански остров Кристијансо. Набргу потоа, на крајот на септември, дошло до експлозии на гасоводните цевки.
Но, сега има нови индикации дека рутата на едрење можела да биде поинаква: Андромеда очигледно не пловела директно – но пред тоа поминала извесно време во Полска. Ова сега и официјално им го потврдија полските власти на заедничките истражувачки новинари од Германија и други земји.
Според Јавното обвинителство во Гдањск, истрагата покажала дека бродот Андромеда – со шест лица во него – испловил од пристаништето Виек во германскиот Риген и пристигнал во Полска. По 12-часовен престој таа повторно ги напуштила полските води. Полските граничари дури го контролираа екипажот на едрилицата.
Обвинителството сепак нагласува дека според резултатите од истрагата, на бродот не биле натоварени предмети за време на неговиот престој во пристаништето и доаѓа до привремен заклучок: „Истрагата нема директни докази дека лицата на едрилицата биле вмешани во оштетувањето на гасоводот Северен тек“. Овие нови изјави од Полска за резултатите од истрагата го надминуваат она што досега и беше соопштено на јавноста.
Меѓутоа, како што покажува и новинарското истражување, постојат и други индикации за текот на патувањето и времето на престојот на Андромеда во Полска: како што се наведува, едрилицата пристигнала во пристаништето Колберг, во Полска, на 19.9.2022 година – и со што веројатно на пат назад кон Германија. Ова го потврдил пристанишен работник во Колберг.
Притисокот врз Полска неодамна се зголеми откако беше разговарано за улогата на Варшава во нападот. Слично на Украина, Полска отсекогаш цврсто го отфрлала проектот за гасоводот Северен тек 2. Јавното обвинителство во Гдањск сега тврди дека „нема докази што укажуваат на тоа дека полските граѓани биле вмешани во експлозијата на гасоводот“.
Сепак, германските инспектори се уште не исклучуваат никакво сценарио за напад на гасоводот. Веќе неколку месеци ги следат трагите на Андромеда долга приближно 15 метри. Се вели дека едрилицата најпрво отпловила од Росток до Риген. Наводно, луѓето на Андромеда на компанијата за изнајмување чамци и дале фалсификувани пасоши. Федералната канцеларија за криминалистичка полиција (БКА) подоцна открила траги од експлозив на таа едрилица.
Само неколку месеци пред експлозиите на Северен тек, холандската воена разузнавачка служба МИВД предупреди токму на такво сценарио: шпиони од Холандија очигледно биле информирани за планот за напад на гасоводот Северен тек 1. Според овие информации, од јуни 2022, Украинците наводно планирале да изнајмат брод за да го искористат за напад на гасоводот.
Се вели дека дојавата од Холандија првично завршила кај ЦИА, која потоа ги известила европските партнерски служби, вклучително и германската БНД.
Меѓутоа, по нападот на гасоводот Северен тек, повторно се огласи холандското воено разузнавање, кое соопшти дека нападот го извршиле Украинци, најверојатно на брод изнајмен на германското крајбрежје на Балтичкото Море. Ова, меѓу другото, го објавија германскиот јавен сервис АРД и весникот Ди Цајт. И така германските истражители од БКА и Федералната полиција всушност стигнаа до Андромеда.
Индициите брзо доведоа во правец на Украина. Ова е политички доста чувствително со оглед на блиската соработка против рускиот агресор. Германците долго време се воздржуваат од испраќање официјални барања за правна помош.
Германски и полски истражители почнаа да соработуваат, се состанаа во Полска во средината на мај, а БКА, како што беше наведено, издаде европска потерница за спроведување или давање помош во истрагата.
На пример, германските истражители се заинтересирани за позадината на една сомнителна компанија со седиште во Варшава. Се наведува дека Андромеда е изнајмена преку наводната туристичка агенција Feeria Lwow, која очигледно постои само на хартија – односно како класична компанија од типот „пошта“, има простории и адреса, но всушност служи за некои задкулисни активности.
Соработката со Украина би можела да биде посложена. Според истрагата на една новинарка, германските власти претпоставуваат дека еден од осомничените е украински државјанин: маж во средината на 20-тите години од град југоисточно од Киев. Велат, претходно служел во пешадиска единица. Со цел да ја споредат неговата ДНК, германските истражители, наводно, посетиле жена во Франкфурт на Одер – која има дете со Украинец – на крајот на мај.
Неизвесно е како ќе се одвива истрагата во наредните недели. Германскиот јавен обвинител не сака да дава официјални изјави. Се наведува дека во моментов се подготвуваат нови барања за давање правна помош и во други земји во Скандинавија – но и во источна Европа.
Канцеларот Олаф Шолц навистина изјави минатата недела дека има „многу голем“ интерес за разјаснување за нападите на „Северен тек“ – но тој не сакаше да зборува за патеката што води до Украина. „Разузнавањето е тајна, и кога работите одат добро, и останува “, рече Шолц. Мануел Бевардер, Флоријан Флејд, Мајкл Гетшенберг, Георг Хајл и Холгер Шмит (АРД).