Се вели дека најмалку 20.000 Палестинци биле убиени во Газа откако Израел почна да ја бомбардира територијата по нападите на Хамас на 7 октомври. Би-Би-Си реши да провери што открива бројот на загинатите во Газа за конфликтот. Во просек, речиси 300 луѓе се убиени секој ден од почетокот на конфликтот, со исклучок на седумдневниот прекин на огнот, според Министерството за здравство на Газа, управувано од Хамас.
Регионалниот директор на службите за итни случаи на Светската здравствена организација (СЗО), Ричард Бренан, вели дека ги смета овие бројки за жртви за веродостојни. Броењето на мртвите е предизвик во секоја воена зона, а лекарите во Газа велат дека бројот на загинати најверојатно ќе биде многу поголем бидејќи не ги вклучува телата закопани под урнатините на уништените згради или оние кои не се однесени во болници.
This is not war, this is genocide, ethnic cleansing; it’s the annihilation of an entire population. #IsraelisTheREALTerrorist #Salaar #GazaMassacre #GazaGenocide #Houthis pic.twitter.com/LAxSQloMmJ
— Faheem (@stoppression) December 21, 2023
Би-Би-Си детално ги разгледа бројките, споредувајќи ги со други конфликти и проверувајќи го влијанието врз младата популација во Газа. Стапката на убиства во оваа војна беше „извонредно висока“, вели професорот Мајкл Спагат, кој е специјализиран за испитување на бројот на загинати во конфликтите ширум светот.
Така, Spagat го проучуваше бројот на загинатите во војната во Ирак во 2003 година, граѓанскиот конфликт во Колумбија, војните во Демократска Република Конго, но и претходните војни меѓу Израел и Газа. „Во серијата војни во Газа што траат од 2008 година, сегашната е без преседан и по бројот на загинати и неселективно убиства“, е убеден тој.
Бројката од 20.000 претставува речиси 1% од 2,2 милиони жители на Газа. Би-Би-Си разговараше со воени аналитичари кои ја опишаа широката разновидност на бомби што ги користи Израел – некои тежат околу 45 килограми, а други 9.000 килограми – како фактор што придонесува за размерите на смртните случаи во овој конфликт.
Да се биде во близина на ударот на најголемите бомби е како „сурфање на Земјата бидејќи ударниот бран веднаш ја претвора земјата во течност“, објасни Марк Гарласко, поранешен висок аналитичар на разузнавањето во Пентагон и поранешен истражувач на ОН за воени злосторства. Она што ги прави овие бомби уште посмртоносни е фактот што Газа има многу висока густина на население.
Zionist bombed Ali Mosque and its surroundings, west of Rafah, south of the Gaza Strip, in which 11 were martyred.#IsraelisTheREALTerrorist #Dunki #Yemen #GazaMassacre pic.twitter.com/y2WKiyWmpL
— Faheem (@stoppression) December 21, 2023
Појасот Газа е долг 41 километар и широк 10 километри. Во просек, Газа пред конфликтот имаше повеќе од 5.700 луѓе на квадратен километар, многу слично на просечната густина во Лондон. Израел започна воена кампања во Газа по нападите на Хамас во кои загинаа 1.200 луѓе, главно цивили.
Три месеци подоцна се соочува со зголемен притисок поради бројот на цивилни жртви. Во глобалните конфликти помеѓу 2011 и 2021 година, во просек 90% од жртвите биле цивили кога се користеле експлозивни оружја во населени области, според истражувачката група Акција за вооружено насилство.
Според проценките на американските разузнавачки служби видени од CNN, Израел фрлил повеќе од 29.000 бомби врз Газа во оваа војна од почетокот на војната до средината на декември, од кои 40-45% биле неводени. Гарласко истакнува дека ненаведуваните бомби „можат да ја промашат целта и до 30 метри, што е разликата помеѓу удирањето на седиштето на Хамас и стан полн со цивили“.
Израелските одбранбени сили (ИДФ) соопштија дека преземаат мерки на претпазливост за да не му наштетат на цивилното население. Тој вели дека тие мерки вклучуваат предупредувања пред удар каде што е можно.
ИДФ додаде дека ги запираат нападите „кога ќе видат неочекувано присуство на цивили“. „Ја бираме вистинската муниција за секоја цел – за да не предизвика непотребна штета“, велат тие во своја одбрана. Израел го обвинува Хамас дека го користи цивилното население во Газа како жив штит.
Жените и децата сочинуваат околу 70 отсто од убиените во Газа за време на тековниот конфликт, според Министерството за здравство управувано од Хамас. Сепак, податоците на Хамас не прават разлика помеѓу машки цивили и борци. Претходната официјална анализа на смртните случаи на владината канцеларија за медиуми, која ја води Хамас, излезе со бројка од 19.667 убиени, вклучувајќи повеќе од 8.000 деца и 6.200 жени.
Беше наведено и дека загинале 310 припадници на медицинскиот персонал, 35 припадници на цивилната одбрана и 97 новинари – сите биле цивили. Војната има особено разорно влијание врз децата во Газа. Речиси половина од населението на територијата е на возраст под 18 години, според податоците објавени од Министерството за здравство во 2022 година.
Според Министерството на Хамас, во конфликтот досега се повредени повеќе од 52.000 луѓе. Иако нема неодамнешни податоци за бројот на повредени деца, до 3 ноември, наводно имало 24.173 повредени – вклучувајќи 8.067 деца, 5.960 жени и 10.146 мажи. Газа сега е „најопасното место во светот за децата“, според Детската агенција на Обединетите нации (УНИЦЕФ).
„Цели населби, каде децата играа и одеа на училиште, се претворени во купишта урнатини, каде што нема живот“, рече Адел Ходр, регионална директорка на УНИЦЕФ за Блискиот Исток и Северна Африка. Секој конфликт е уникатен во начинот на кој се води, но аналитичарите интервјуирани од Би-Би-Си се согласуваат дека стапката на убиства во Газа е значително повисока отколку во другите неодамнешни конфликти.
„Она што го гледаме во однос на смртните случаи на цивили веќе далеку ги надминува стапките на штета од кој било конфликт што сме го документирале“, призна Емили Трип, директорка на Airwars, организација која ги следи цивилните смртни случаи во војни и конфликти од 2014 година.
„За да најдеме слично ниво на употреба на експлозив во мала населена област, можеби ќе треба да се вратиме на војната во Виетнам за споредлив пример – како Божиќното бомбардирање од 1972 година, кога околу 20.000 тони бомби беа фрлени врз Ханој за време на операцијата Linebacker. II“, изјави поранешниот разузнавач на Пентагон, Марк Гарласко.
Се проценува дека 1.600 виетнамски цивили биле убиени во тие божиќни напади. Спротивно на тоа, воздушните и артилериските напади на коалицијата предводена од САД убиваа во просек помалку од 20 цивили дневно за време на четиримесечната офанзива за протерување на ИСИЛ од сирискиот град Рака во 2017 година, според Амнести интернешнал.
Не е јасно колку цивили живееле таму во тоа време, но официјални лица на ОН проценуваат дека имало меѓу 50.000 и 100.000. Дополнително, повеќе од 160.000 цивили наводно ги напуштиле своите домови во тоа време. Истрагата на Асошиетед прес покажа дека меѓу 9.000 и 11.000 цивили се убиени во деветмесечната битка меѓу ирачките сили поддржани од САД и ИДИЛ за ирачкиот град Мосул.
Ова во просек изнесува помалку од 40 цивилни смртни случаи дневно. Мосул имаше помалку од два милиони жители кога ИСИЛ го зазеде градот во 2014 година. За време на речиси двегодишната војна во Украина, Обединетите нации проценуваат дека се убиени најмалку 10.000 цивили.
This is Al-Rashid Street, one of the most beautiful areas in #Gaza, before and after the Israeli genocidal bombing campaign and ground invasion.#CeaseFirelnGaza #GazaMassacre #GazaGenocide pic.twitter.com/hxunfBYIm5
— Palestine Info Center (@palinfoen) December 21, 2023
Меѓутоа, набљудувачката мисија на ОН за човекови права, исто така, предупреди дека реалната бројка може да биде значително поголема со оглед на предизвиците и времето потребно за верификација. Споредувањето на стапките на жртви во различни конфликти е тешко, делумно затоа што се користат различни методологии за проценка на смртните случаи.
Израел изјави дека неговата цел е да го уништи Хамас, но не е јасно колку негови членови убил. Официјални лица претходно посочија дека има „илјадници“ убиени припадници на Хамас, а се споменува бројка до 7.000. Хамас е забранет како терористичка организација од страна на голем број западни влади.
Но, на директно прашање, ИДФ потврди дека „не располага со точен број на убиени терористи на Хамас“. Новинската агенција АФП објави дека високи израелски претставници предложиле Израел да убива двајца палестински цивили на секој убиен борец на Хамас. Портпаролот на ИД Џонатан Конрикус го опиша соодносот како „ужасно позитивен“.
Би-Би-Си не успеа да воспостави јасен метод за проверка на бројот на убиени борци. Професорот Мајкл Спагат рече дека „воопшто не би бил изненаден“ доколку околу 80 отсто од убиените се цивили. Тој додаде дека податоците на ИДФ за убиените борци на Хамас се „детални и без објаснување“.