Украинскиот претседател Володимир Зеленски предупреди на заканата од Белорусија, чиј авторитарен лидер Александар Лукашенко се смета за близок сојузник на рускиот претседател Владимир Путин.
„Прашајте ги вашите разузнавачки служби што планира Русија во Белорусија ова лето“, им рече Зеленски на новинарите во Вилнус, Литванија. Неговите коментари уследија откако владата во Минск објави дека стратешките воени вежби Запад-2025, што ги организира со Русија, ќе се одржат подлабоко во Белорусија.
Important speech from the summit in Vilnius, Lithuania: Zelensky warns of russian operations from Belarusian territory this summer pic.twitter.com/01zEfPUMrK
— Ukraine Front Line (@EuromaidanPR) June 2, 2025
Френк Вјачорка, главен политички советник на белоруската опозициска лидерка Светлана Тихановскаја, вчера изјави за Newsweek дека сценаријата за вежбите ќе вклучуваат „непријателски сценарија“ против Западот.
Иако Лукашенко формално не влезе во војната против Украина, тој им дозволува на руските сили да ја користат белоруската територија за напади од 2022 година. Предупредувањето на Зеленски ја зголемува загриженоста дека Путин, користејќи го своето влијание врз Лукашенко, би можел повторно да ја користи Белорусија како база за напади врз Украина, што значително го зголемува ризикот за источната граница на НАТО.
Зеленски ги повика сојузниците да соберат разузнавачки информации за плановите на Минск како дел од заедничките воени вежби закажани за септември. „Ако Русија и Белорусија се доволно храбри да подготват напади таму, тогаш ни треба поголема сила на единство“, рече тој.
Зеленски претходно предупреди дека руската вежба во Белорусија може да значи „почеток на нова целосна инвазија“, што претставува закана и за Украина и за соседните членки на НАТО.
Вежбите „Запад“ се одржуваат на секои две години од 2009 година, но не се одржаа во 2023 година. Белорускиот министер за одбрана Виктор Кренин најави дека овогодинешните вежби ќе бидат преместени подлабоко во земјата за „да се намалат тензиите“. Но, аналитичарите и украинските власти стравуваат дека вежбите би можеле да послужат како покритие за распоредувањето на руските војници.
Како млад човек пред околу 15 години, Вјачорка беше насилно регрутиран во белоруската армија и учествуваше во вежбите Запад, кои беа негова казна за политичка активност против режимот. Тој изјави за Newsweek дека вежбите вклучуваат антизападна и проруска воена обука со сценарија како фрлање нуклеарна бомба врз Варшава.
„Ова се непријателски сценарија. Тие го прават тоа првенствено за да се заплашат. Тоа е дел од психолошка и информативна војна“, рече Вјачорка, додавајќи дека овие закани се насочени и кон Полска, Литванија и Украина.
Меѓународната мрежа за безбедност и стратешка акција (iSANS), која ја следи ситуацијата во Белорусија, за Newsweek изјави дека во моментов е малку веројатна нова копнена офанзива од Белорусија и дека нема видливи подготовки, но дека е невозможно со сигурност да се предвиди развојот на ситуацијата.
Тие наведоа и дека руските вооружени сили продолжуваат да ги користат воздушните бази во Мазир и Зјабровка, каде се стационирани противвоздушни ракетни единици на 1530-от полк за воздушна одбрана.
Теоретски, белорускиот воздушен простор и територија повторно би можеле да се користат за ракетни напади врз Украина, иако такви напади немало од октомври 2022 година. iSANS додава дека во белоруската армија започнала втората фаза од обуката, која вклучува интензивирање на борбената обука која ќе кулминира со вежбите Запад-2025.
Украинското Министерство за надворешни работи веќе предупреди во 2023 година за акумулација на белоруски и руски војници во близина на Гомел, во близина на украинската граница. Во август 2024 година, Министерството рече дека секое прчекорување на границата ќе предизвика украински одговор во самоодбрана во согласност со Повелбата на Обединетите нации.
Путин и Лукашенко дополнително го зајакнаа сојузот за време на војната, а аналитичарите предупредуваат дека Белорусија се повеќе станува руски „милитаризиран сателит“. Институтот за проучување на војната објави во декември 2024 година дека Кремљ „се движи кон де факто анексија на Белорусија“ преку одбранбен пакт и интеграција на воени и економски системи.
Сојузниците на НАТО го засилуваат споделувањето разузнавачки информации пред вежбите „Запад-2025“. Во исто време ќе се одржи воена вежба Тарасис 25 на Здружените експедициски сили на Северна Европа, која ќе биде најголема од формирањето на мултинационалната единица.