Моќниот механизам на санкции на САД против Кремљ, некогаш сметан за неисцрпен извор на економски притисок, се чини дека ги достигна своите граници – барем така вели Вашингтон. Американскиот државен секретар Марко Рубио изрази фрустрација, велејќи дека САД речиси „немаат опции“ откако воведоа санкции врз руските нафтени гиганти Роснефт и Лукоил минатиот месец, објави Киев пост.
Во разговор со новинарите во среда по состанокот на министрите за надворешни работи на Г7, Рубио се пожали: „Не ни останува многу за санкционирање. Мислам, ги погодивме нивните големи нафтени компании, што е она што сите го бараа“.
Новите санкции против Роснефт, Лукоил и нивната мрежа на подружници формално стапуваат на сила следната недела, но исклучоците веќе се натрупуваат. Унгарија, на пример, обезбеди едногодишно одложување, а други земји сигнализираа дека може да го бараат истото. Овие мерки, дизајнирани да го погодат примарниот извор на финансирање за војната на Москва во Украина, на тој начин ги покажуваат пукнатините на обединетиот економски фронт дури и пред да бидат целосно спроведени.
Рубио тврди дека приоритет сега е спроведување на постојните санкции и директно го посочи прстот кон Европа кога станува збор за справување со руската „флота во сенка“ – стотици танкери што нелегално транспортираат нафта.
Но, проценката на Рубио дека опциите се исцрпени е остро оспорена од аналитичарите, кои гледаат многу простор за дејствување.
Кимберли Донован, директорка на Иницијативата за економска државност на Атлантскиот совет, изјави за „Киев пост“ дека идејата дека на САД им снемуваат цели е едноставно погрешна. „Всушност, има многу повеќе што американската влада може да санкционира кога станува збор за Русија“, рече таа.
Според Донован, порастот на барањата за лиценци до Министерството за финансии на САД – до кое компаниите бараат повеќе време да се повлечат од својот бизнис со Роснефт и Лукоил – е „добар сигнал“ дека санкциите имаат вистинско влијание. Но, вистинското ограничување не е техничко. „Тоа е политичка волја“, нагласи таа, објаснувајќи: „Ако овие „големи удари“ се сè што планира администрацијата да направи, тогаш ни треба агресивно спроведување и силен дипломатски притисок за да ги направиме важни“.
Донован, исто така, посочи на неколку клучни сектори што западните влади во голема мера ги избегнуваа досега, како што се течниот природен гас (LNG), петрохемиската индустрија и дополнителни руски банки.
Рубио ја претстави борбата против „флотата во сенка“ – стотици често премногу стари и неосигурени танкери кои работат надвор од радарот – како првенствено европска задача. Донован силно не се согласува.
„Тоа е дел од пристапот на Г7 од самиот почеток“, рече таа, додавајќи: „Потрагата по оние кои го прекршија плафонот на цената на нафтата беше мултилатерален напор – а не европски каприц“. Таа истакна дека САД имаат многу добра причина за ангажман, бидејќи истите тактики ги користат Иран и Венецуела. Координираниот притисок на групата Г7 би можел да ги погоди сите три противници истовремено.
Канада неодамна предложи создавање мултинационална работна група за споделување разузнавачки информации и спроведување, но Вашингтон наводно се двоуми. „Се согласувам со Канаѓаните“, рече Донован. „Работната група има смисла. И треба да го прошири – Русија, Иран, Венецуела – целиот екосистем на нелегални превозници на нафта“.
Влоговите, предупредува тој, не се само геополитички. „Флотата во сенка е климатска катастрофа што чека да се случи“, рече таа. „Веќе видовме танкери како се насукани во Црното Море“.
Иако Европската Унија досега воведе 19 пакети санкции против Русија, насочени кон течен природен гас (LNG), криптовалути и руски банки, САД беа побавни и поселективни. Запрашана за важноста на координацијата, Донован беше отворена.
„Кога Велика Британија, ЕУ и САД се координираат, санкциите имаат многу пошироко влијание“, рече таа. „Кога не се координираат, лошите актери ги искористуваат дупките во законот – јурисдикциската арбитража – и парите продолжуваат да течат.“
САД сè уште ја имаат најмоќната лост во светот – доларот. Но, таа моќ се губи ако не се користи синхронизирано со сојузниците.
Клучниот заклучок од аналитичарите е дека следната фаза на притисок е помалку за наоѓање нови цели, а повеќе за спроведување на постојните мерки и креативна координација. Донован се залага за повеќестран пристап што вклучува користење на поморското право, па дури и на ОН, за сузбивање на „флотата во сенка“.
На крајот на краиштата, успехот зависи од апетитот на Белата куќа за силна имплементација и целосна координација со европските партнери. Тврдењето на Рубио дека Вашингтон снема опции го нагласува растечкото несогласување во рамките на Г7, бидејќи експертите и сојузниците велат дека кутијата со алатки е сè уште полна.
Следниот тест доаѓа на 21 ноември, кога ќе стапат во сила мерките против Роснефт и Лукоил. Потоа Белата куќа ќе мора да одлучи дали кампањата со санкции ќе заврши со потезите од минатиот месец или ќе влезе во нова, многу поагресивна фаза.