Русија го зголеми повеќе од двојно бројот на беспилотни летала и ракети лансирани кон Украина откако американскиот претседател Доналд Трамп се врати во Белата куќа во јануари, покажа анализа на BBC Verify, и покрај неговите јавни повици за прекин на огнот.
Нападите веќе беа во пораст во втората половина на 2024 година под водство на Џо Бајден, но нагло се забрзаа по изборната победа на Трамп во ноември. Откако се врати на власт, воздушните напади од Москва го достигнаа највисокото ниво од почетокот на војната.
Трамп водеше кампања со ветувања дека конфликтот ќе заврши за еден ден ако се врати на власт. Тој исто така тврдеше дека руската инвазија можела да се избегне доколку во Белата куќа бил претседател кого Кремљ го „почитувал“. Критичарите го обвинуваат дека игра во рацете на Русија во неговите обиди да посредува во прекин на огнот, а неговата администрација двапати ги суспендираше испораките на воздушна одбрана и друго оружје за Украина – во март и јули – пред да ги поништи одлуките. Во меѓувреме, руското производство на ракети се зголеми за 66%, според украинската воена разузнавачка служба.
Податоците од украинските воздухопловни сили, анализирани од BBC Verify, покажуваат дека Русија лансирала 27.158 ракети и беспилотни летала од 20 јануари до 19 јули, додека во последните шест месеци од мандатот на Бајден имало 11.614.
„Џо Бајден ја предизвика оваа брутална војна преку својата некомпетентност и таа трае предолго“, изјави за BBC Verify заменик-портпаролката на Белата куќа, Ана Кели. „Претседателот Трамп сака да ги запре убиствата, затоа продава американско оружје на членките на НАТО и му се заканува на Путин со строги тарифи и санкции ако не се согласи на примирје“.
Во првите недели од новата администрација, Белата куќа испрати помирувачки пораки за да го привлече рускиот претседател Владимир Путин во преговори. Потоа руските напади се намалија за кратко време. Но, уште во февруари, кога американскиот државен секретар Марко Рубио и рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров се сретнаа во Ријад, бројот на напади повторно почна да расте. По ова следеа посредувани разговори меѓу украинските и руските претставници во Турција.
Најголемиот напад беше регистриран на 9 јули, кога Русија лансираше 748 беспилотни летала и ракети. Повеќе од десетина луѓе беа повредени, а двајца беа убиени. Трамп претходно луто праша по рускиот државен удар на 25 мај: „Што се случи со него [Путин]?“ Оттогаш, бројот на напади го надмина тој рекорд 14 пати. Трамп постави рок до 8 август за Кремљ да се согласи на мировен договор.
Сè повеќе руски ракети ја пробиваат украинската воздушна одбрана, а експлозиите во Киев станаа секојдневна појава. „Секој пат кога ќе заспиете не знаете дали ќе се разбудите, а тоа не е нормален живот“, изјави новинарката од Киев, Даша Волк, за Би-Би-Си во јуни. „Секој пат кога ќе чуете експлозија или ракета над глава, само помислувате: „Сега ќе умрам.“
Демократскиот сенатор Крис Кунс верува дека ембаргото за оружје и повнимателниот пристап на Трамп кон Русија му дале на Кремљ слобода да ги засили своите напади. „Путин очигледно се почувствува охрабрен од слабоста на Трамп и ги засили своите брутални напади врз Украинците, постојано напаѓајќи болници, породилишта, електричната мрежа и цивилни цели“, рече тој.
Тоа доведе до обновени повици САД да испратат повеќе системи „Патриот“, најскапото и најефикасно оружје за воздушна одбрана на Украина. Една батерија „Патриот“ чини околу 1 милијарда долари, а една ракета чини речиси 4 милиони долари. Трамп ги укина претходните забрани и се согласи да го продаде оружјето на членките на НАТО, кои потоа би го предале на Киев. Аналитичарот Џастин Бронк од лондонскиот Кралски институт за обединети услуги проценува дека ограничувањата во снабдувањето на САД и масовното производство на ракети и беспилотни летала „Геран-2“ од страна на Русија ја направија Украина „ранлива“ на воздушни напади.
Украинското воено разузнавање известува дека Русија сега произведува до 85 балистички ракети месечно, во споредба со 44 во април 2024 година. Во фабриката во Алабуга на југот на земјата, Русија произведува 170 беспилотни летала „Геран“ дневно. Директорот на објектот Тимур Шагивалеев неодамна се пофали дека Алабуга е „најголемата фабрика за борбени беспилотни летала во светот“, произведувајќи девет пати повеќе беспилотни летала од планираното. Сателитските снимки покажуваат дека објектот е значително проширен од средината на 2024 година.
Сенаторот Кунс предупредува дека овој раст на производството значи дека Вашингтон мора јасно да стави до знаење дека не се повлекува од конфликтот и дека мирот може да се постигне само со „зголемена безбедносна помош“. Тој додава дека Трамп мора да одржи „доследна и цврста позиција“ за војната бидејќи Русија „не може само да чека Западот да се откаже“.
Даша Волк вели дека секојдневните напади и слабеењето на воздушната одбрана на Украина го кршат моралот на населението. „Луѓето се исцрпени од овие напади, тие навистина ни ги уништуваат животите“, рече таа. „Знаеме за што се бориме, но секоја година станува сè потешко бидејќи сите се исцрпени. Тоа е реалноста“.