Украинскиот претседател Володимир Зеленски и словачкиот премиер Роберт Фицо се во жесток конфликт откако беше прекинат протокот на руски гас низ Украина, а расправијата кулминираше во последните денови. Откако Фицо го покани Зеленски на средба, украинскиот лидер одговори со само една реченица која опасно го налути Фицо, кој важи за сојузник на Путин во Европа.
Несогласувањата меѓу двајцата се разгореа околу договорот за транзит на гас, според кој Словачка би можела да купува руски гас, но расправијата со текот на времето станува сè поогорчена и лична, сега вклучувајќи обвинувања за ароганција и сајбер напади.
Во видеото во кое тој остро ја критикуваше позицијата на Киев за договорот за гас, Фицо рече дека двајцата лидери треба да седнат на маса во Словачка, на словачко-украинската граница, за да разговараат за гасниот спор.
Зеленски брзо одговори со само една реченица: „Во ред. Дојдете во Киев во петок“.
Сепак, Фицо беше експлицитен каде треба да се одржи средбата.
Актуелните тензии меѓу Украина и Словачка се резултат на истекувањето на договорот што и овозможи на руската државна енергетска компанија Гаспром да испорачува гас на ЕУ преку цевководи што минуваат низ Украина.
Словачка сакаше да го продолжи договорот и да продолжи со увоз на руски гас преку Украина, но Киев ги одби овие барања.
Во тој контекст, Фицо предизвика бес во Европа со одлуката да ја посети Москва во декември, каде што топло се ракуваше со рускиот претседател Владимир Путин.
Расправијата оттогаш трае и секој ден е се пожестока. Минатата недела Фицо се закани дека ќе го запре извозот на струја во Украина и ќе ја намали помошта за бегалците.
Меѓутоа, војната меѓу Братислава и Киев продолжи да ескалира, кога Зеленски реши лично да го нападне Фицо.
– Добро е што словачкиот премиер Фицо конечно се врати од одморот во луксузен хотел во Виетнам и сега е во Братислава. За него лично тоа мора да биде предизвик, премин од луксузен живот во обид да ги поправи сопствените грешки, напиша украинскиот претседател на мрежата „Х“.
Зеленски го обвини и Фицо дека има врски со Путин.
„Беше јасна грешка за Фицо да верува дека неговите мрачни шеми со Москва би можеле да продолжат бесконечно“, напиша тој, додавајќи дека иако Киев и понудил помош на Словачка, но Фицо „арогантно одбил“.
Фицо ја започна својата видео изјава, објавена и како отворено писмо, велејќи дека нема да ги коментира изјавите на Зеленски бидејќи не сака „понатамошна ескалација на тензиите“. Тој повтори дека одлуката да се запре транзитот на руски гас низ Украина предизвикува „огромна штета на самата Украина, Словачка, а особено на Европската унија“.
– Сакам целосно да се фокусирам на решавање на ситуацијата околу прекинот на транзитот на гас – рече Фицо.
Тој додаде дека неговите ставови за неколку области се разликуваат од оние што ги искажа Зеленски, но дека решението може да се постигне преку заеднички преговори меѓу словачката и украинската влада.
Последиците од овој спор, исто така, ги зголемија тензиите во владата во Братислава, при што словачката коалиција се соочува со криза: додека партијата Смер на Фицо и екстремно десничарската Словачка национална партија (СНС) ја поддржуваат меѓународната агенда на Москва, социјалдемократската партија Хлас (Глас ) има критички став кон Русија.
Кризата, исто така, ги истакна затегнатите односи меѓу Фицо и словачкиот претседател Петер Пелегрини, поранешен шеф на партијата Глас и се погласен критичар на премиерот.
Затоа, Фицо им даде рок на своите партнери до март да ја решат актуелната криза, додека неговиот конфликт со Зеленски, кој главно се одвива поради социјалните мрежи, продолжува без никаков знак за постигнување договор.
Рускиот гас транспортиран преку Украина, регулиран со истечениот договор, претставува половина од рускиот извоз во ЕУ и една третина од вкупниот извоз на руски гас, вклучително и течен природен гас (ЛНГ). Бидејќи договорот не беше обновен, Австрија, Унгарија и Словачка беа особено погодени, бидејќи украинската транзитна рута исполни 65 отсто од нивната побарувачка за гас во 2023 година.
ЕУ има необврзувачка цел да го запре целиот увоз на руски гас до 2027 година. Крајот на транзитот низ Украина може да го забрза овој процес, а исто така може да доведе до загуба од 6,5 милијарди долари годишно за Русија.