По кампањат погодена од избувнувањето на војната во Украина и обележана со интензивна промена на старата политичка логика, неизвесноста надвисна околу исходот на претседателските избори, јавува дописникот на МИА.
Во недела навечер во 20 часот, првиот круг од претседателските избори ќе ја донесе својата пресуда со одлучување меѓу дванаесетте кандидати на стартната линија. Ќе имаме двајца квалификувани кандидати во вториот крѕг за 24 април и десет жртви на изгореници, како што пишува во анализата на Либерасион. На крајот на магловитата кампања, превртена наопаку поради доцното влегување во трката на претседателот во заминување, но пред сè погодена од војната за инвазија што ја започна Путинова Русија во Украина, на гласање се повикани 47,8 милиони гласачи. Главниот фактор на неизвесност, апстиненцијата, која анкетарите ја предвидуваат околу 25-30 отсто, изгледа достојна за 21 април 2002 година кога достигна рекордни 28 отсто. Сето тоа во контекст на нестабилност и особено акутна партиска неприврзаност, што го направи спроведувањето на прогнозите уште поавантуристички од вообичаено.
„Знаеме како гласа гневна Франција, не знаеме како гласа уморната Франција“,предупреди многу близок соравотник на Емануел Макрон пред неколку месеци, кога сè уште не беа симнати здравствените ограничувања. Иако француското општество ретко се чинеше толку стресно, а социјалните, климатските и за некои цивилизациски вонредни состојби се на многу умови, изборната магла е уште погуста од вообичаеното. Во голема мера фрустрирани поради тоа што немаа право на кампањата што ја очекуваа, како Французите конкретно го сварија животот две години под пандемијата „Ковид-19“ и гледајќи дека војната сè уште може да биде реалност на европска територија? На ова ќе одговори и гласањето во недела.
Влегувајќи во кампањата многу доцна – под ограничување на украинските вести, но и поради политичката стратегија – шефот на француската држава во заминување со месеци ја води трката во намерите за гласање. Истите анкети ја прават кандидатката на Националниот собир, Марин Ле Пен, предизвикувачот најдобро пласиран да му се придружи во вториот круг во римејкот на 2017 година. Дали таа ќе има реванш за 2017: тоа не се случило од 1981 година меѓу Валери Жискар д’Естен и Франсоа Митеран по нивниот прв дуел во 1974 година. Бунтовниот Жан-Лук Меланшон, под неговото ново знаме на Народната унија, сè уште може да се надева дека ќе го наруши ова сценарио доколку успее да се протне во „глувчешката дупка“ што ја цели неколку месеци, кристализирајќи го во негова полза „корисното“ гласање во левиот електорат за да се спротивстави на крајната десница во првиот круг, притоа искористувајќи го високото ниво на апстиненција што може да ја лиши Ле Пен од некои скапоцени поени во популарните категории.
Иако е неспорно дека кампањата тешко се симна од теренот и дека украинската драма редовно ја става во втор план на вестите, погрешно е да се каже дека таа не се одржала или – уште полошо – дека била конфискувана. . Мора да се признае, започна со долго и болно замајување на јавната дебата со ерупцијата на поранешниот полемичар на телевизиајата ЦЊуз од екстремната десница и многу очекувани теми, како што се борбата против климатските промени, судбината на работничките населби, состојба на јавните болници или распределба на богатството, поминаа. Но, оваа кампања, сепак, доведе до важни дебати кои често отсуствуваат од претседателската дебата: кои меѓународни сојузи? Како да не се зависи од рускиот гас? Како да се заштити од експлозијата на цените на енергијата и одредени суровини? Веќе на врвот на загриженоста на Французите пред војната во Украина, прашањето за куповната моќ стана суштинско. Макрониското „колку и да чини“, исто така, ги стави на втор план големите говори за долгот како опасност што ги оправдува сите политики на преголема строгост или штедење.
Овие претседателски избори, каде што анкетите ќе одиграа поважна улога од дебатите, треба да го потврдат новиот француски политички циклус што започна со ерупцијата на Макрон во 2017 година. Три блока ги сочинуваат нејзините столбови: првиот – силен центар околу слоганот „надминување на „поделбите; Втпориот-моќен крајно десничарски пол кој со доаѓањето во политиката на Ерик Земур на крајот помогна да се зголеми малку повеќе; и третиот претежно зелена радикална и „популарна“ левица, која им се наметнува на своите социјалистички, комунистички и еколошки конкуренти благодарение на нејзиниот кандидат и нејзината милитантна организација.
Историските политички формации кои раководеа со Франција од 1958 – партијата Републиканци (ЛР), наследник на Голизмот и РПР на Жак Ширак, исто како и Социјалистичката партија – сега се фатени во менгемето на овие национални избори иако нивните кадри се на чело на скоро сите територијални заедници. Во оваа кампања, Валери Пекрес (ЛР) во голема мера ја промаши кампањата, таа која имаше намера да ја измие навредата за десницата со елиминацијата на Франсоа Фијон во првиот круг во 2017 година, додека Ан Идалго (ПС) страдаше од разочарувањето на лев ицата од годините Холанди, во исто време, од сè уште силната привлечност на социјалдемократите за Макрон. Што се однесува до Јаник Жадот еколози, тој никогаш не успеа да се пробие во оваа кампања, додека борбата за заштита на климата и биодиверзитетот е сигурно една од најважните.
Францускиот политички „стар свет“, сè уште многу жив на локално ниво, сè уште веруваше во неговата способност да тежи на националната сцена. Сепак тој е далеку од тоа. По распаѓањето на 2017 година, 2022 година би можела да биде почеток на вистинско рекомпонирање. Дали Земур ќе може да се потпре на неговиот дуел со кандидатот на ЛР, Валери Пекрес, за да го започне својот проект за „сојуз надесницата“ на крајната десна линија? Дали за прв пат од 1969 година комунистички кандидат ќе има подобар резултат од социјалиститете. Какво место ќе понуди Меланшон, овојпат, на остатокот од левицата во неговиот „Народен сојуз“? Каква „конструкција“ замислува Жадо кога зелениот глас е далеку од надежите родени на општинските и регионалните избори во 2020 и 2021 година, и кога Зелените би можеле – повторно – да го пропуштат симболичниот праг од 5 отсто синоним за надоместување на трошоците на кампањата. И на крај, како може таканаречената „републиканска“ десница да преживее второ последователно отсуство на претседателски дуел во позадина на радикализација на некои нејзини раководители и нејзиниот електорат.
На страната на Марин Ле Пен, која се оттргна од громогласниот излив на Ерик Земур, чии спорни изјави главно придонесоа за нејзиното обновување на фасадата, изборите во 2022 година ветуваат дека ќе бидат помалку тешки од оние во 2017 година. Помалку загрижувачка за очите на многумина Французите, иако нејзината програма само маргинално еволуираше, кандидатката на екстремната десница не изгуби ништо од своите амбиции, напротив. Доколку таа повторно се квалификува во финалето, а уште повеќе ако поведе во недела, ризикот од победа овојпат ќе беше многу реален. Затоа што, ако ја покажа својата способност да „води“ во бурата, претседателот во заминување, помалку нова фигура од пред пет години, сега е оптоварен од обврските за практикување на власта, тој чија акција генерира многу разочарувања и социјални тензии. Тоа што ден пред крајот на кампањата двајца кандидати се Пекрес или Меланшон потврдија дека, ако се отсутни од вториот круг, нема да дадат инструкции за гласање за да се одлучува меѓу Макрон и Ле Пен, се е освен нешто смирувачко.
Извор: МИА