Иран и Израел продолжија да разменуваат воздушни и ракетни напади додека светот се подготвува за одговор на Техеран на американскиот напад на неговите нуклеарни локации, а американскиот претседател Доналд Трамп ја промовираше идејата за промена на режимот во Исламската Република.
Иран вети дека ќе продолжи да се брани, еден ден откако САД му се придружија на Израел во најголемата западна воена акција против земјата од Исламската револуција во 1979 година, и покрај повиците за воздржаност и враќање на дипломатијата од целиот свет.
Комерцијалните сателитски снимки покажаа дека американскиот напад во саботата на подземната иранска нуклеарна централа Фордоу силно ја оштети или уништи длабоко затрупаната локација и центрифугите за збогатување ураниум во кои се наоѓаа, но точната големина на штетата на локацијата не е утврдена, велат експертите.
Во неговите последни коментари на социјалните мрежи за американските напади, Трамп рече дека „направена е штета на сите нуклеарни локации во Иран“.
Трамп претходно го повика Иран да се откаже од каква било одмазда и рече дека „мора да постигне мир сега“ или „идните напади ќе бидат многу поголеми и многу полесни“.
САД лансираа 75 прецизно наведувани проектили, вклучително и бункер-разбивачки бомби и повеќе од дваесетина ракети Томахавк, врз три ирански нуклеарни постројки, изјави за новинарите претседателот на Здружениот Генералштаб, генерал Ден Кејн.
Меѓународната агенција за атомска енергија, нуклеарно набљудување на ОН, рече дека немало зголемување на нивото на радијација надвор од локацијата по американските напади. Рафаел Гроси, генералниот директор на агенцијата, за Си-Ен-Ен изјави дека се уште не е можно да се процени штетата предизвикана под земја.
Висок ирански извор изјави за Ројтерс дека поголемиот дел од високо збогатениот ураниум во Фордо бил префрлен на друго место пред нападот. Ројтерс не можеше да го потврди тоа тврдење.
Техеран, кој негира дека неговата нуклеарна програма има каква било цел освен мирновременски, истрела низа проектили кон Израел по американскиот напад, при што беа повредени голем број луѓе и уништени згради во Тел Авив.
Но, досега тој не ги следеше неговите главни закани за одмазда, да ги таргетира американските бази или да ги запре испораките на нафта што минуваат низ Ормускиот теснец.
Обидот да се прекине снабдувањето со нафта во Персискиот Залив со затворање на теснецот може да предизвика глобалните цени на нафтата да се зголемат, да ја наруши светската економија и да предизвика конфликт со огромната Петта флота на американската морнарица со седиште во Заливот.
Цените на нафтата скокнаа на највисоко ниво од јануари.
Иранскиот парламент го одобри затворањето на теснецот, кој Иран го дели со Оман и Обединетите Арапски Емирати. Иранската Прес ТВ соопшти дека за секој таков чекор ќе биде потребно одобрение од Врховниот совет за национална безбедност, тело управувано од иранскиот врховен водач, ајатолахот Али Хамнеи.
Американскиот државен секретар Марко Рубио ја повика Кина да го охрабри Иран да не го затвора теснецот, велејќи на Фокс њуз дека тоа би било „страшна грешка“.
„За нив е економско самоубиство ако го направат тоа. И ние ги задржуваме опциите за да се справиме со тоа, но и другите земји треба да го разгледаат тоа. Тоа би им наштетило на економиите на другите земји многу повеќе од нашата“, рече тој.
Израелската војска извести за лансирање ракета од Иран во раните утрински часови, велејќи дека била пресретната од израелската одбрана.
Сирените за воздушен напад се огласија во Тел Авив и други делови на централен Израел. Иран постојано го гаѓаше Големиот Тел Авив, метрополитенска област со околу четири милиони жители, бизнис и економски центар на Израел и дом на критични воени средства.
Иранските новински агенции објавија дека противвоздушната одбрана била активирана во централните области на Техеран за да се спротивстави на „непријателските цели“ и дека израелските воздушни напади го погодиле Парчин, локација воен комплекс југоисточно од главниот град.
Во објава на платформата Truth Social, Трамп отворено ја изнесе идејата за промена на режимот во Иран, веројатно најризичната идеја за надворешна политика во неговиот втор мандат.
„Политички не е коректно да се користи терминот „промена на режимот“, но ако актуелниот ирански режим не е во состојба да го направи Иран повторно голем, зошто да не се смени режимот??? напиша тој.
Најавата на Трамп дојде откако официјални лица во неговата администрација, вклучително и американскиот потпретседател Џеј Ди Венс и секретарот за одбрана Пит Хегсет, нагласија дека не работат на соборување на иранската влада.
Израелските власти, кои ги започнаа непријателствата со ненадеен напад врз Иран на 13 јуни, сè почесто зборуваат за нивната амбиција да го соборат тврдокорниот шиитски муслимански свештенички естаблишмент.
Додека Техеран ги разгледуваше своите опции, иранскиот министер за надворешни работи Абас Аракчи се очекува да разговара со рускиот претседател Владимир Путин во Москва. Кремљ има стратешко партнерство со Иран, но и блиски врски со Израел.
Руското Министерство за надворешни работи ги осуди американските напади, за кои рече дека го поткопуваат Договорот за нуклеарно неширење и предупреди на поширок конфликт на Блискиот Исток.
Советот за безбедност на ОН се состана за да разговара за американските напади, при што Русија, Кина и Пакистан предложија 15-членото тело да усвои резолуција со која се повикува на итен и безусловен прекин на огнот на Блискиот Исток.
Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш изјави пред Советот за безбедност дека американските бомбардирања во Иран означија опасна пресвртница во регионот и повика на враќање на преговорите за иранската нуклеарна програма.