Поранешниот гувернер на централната банка Марк Карни победи во трката за лидер на канадската владејачка Либерална партија и ќе го наследи Џастин Трудо на премиерската функција, покажаа официјалните резултати објавени во текот на викендот.
Карни ќе ја преземе функцијата во турбулентно време за Канада, која е среде трговска војна со Соединетите Држави под претседателот Доналд Трамп и наскоро мора да одржи општи избори.
Карни (59) освои 86% од гласовите, победувајќи ја поранешната министерка за финансии Кристиа Фриланд во партиски натпревар во кој гласаа нешто помалку од 152.000 членови.
Canada Strong. 🇨🇦 pic.twitter.com/xps30Xb6X7
— Mark Carney (@MarkJCarney) March 10, 2025
„Некој се обидува да ја ослабне нашата економија“, рече Карни, мислејќи на Трамп, што предизвика гласни протести од присутните на партискиот митинг. „Тој ги напаѓа канадските работници, семејства и бизниси. Не смееме да му дозволиме да го направи тоа.
„Ова нема да биде бизнис како и обично“, додаде Карни. „Ќе мораме да правиме работи што не можевме да ги замислиме претходно, а со брзина што не мислевме дека е можно.
Трудо во јануари објави дека заминува по повеќе од девет години на власт, бидејќи неговата популарност опадна, принудувајќи ги либералите брзо да одржат внатрепартиски избори за нов лидер.
„Не правете грешка, ова е момент кој ја одредува нацијата. Демократијата не е загарантирана. Слободата не е загарантирана. Дури ни Канада не е загарантирана“, рече Трудо на заминување.
Карни, кој никогаш претходно не бил избран на политичка функција, тврдеше дека тој е најдобриот кандидат да ја ревитализира партијата и да ги води преговорите со Трамп, кој се заканува со дополнителни царини кои би можеле да ја загрозат канадската економија зависна од извозот.
Трудо воведе контратарифи во вредност од 30 милијарди канадски долари против САД, како одговор на царините што Трамп прв ги воведе на Канада.
„Мојата влада ќе ги задржи нашите царини додека Американците не покажат почит“, рече Карни.
Карни е првиот канадски премиер кој доаѓа од надворешни политички кругови и нема претходно искуство на функција. Сепак, тој истакнува дека неговото искуство на чело на централните банки на Канада и Англија го прави најдобар избор за соочување со Трамп.
Најавата за нов почеток на Либералната партија под водство на Карни, заедно со тарифите на Трамп и неговите провокативни коментари за анексија на Канада како 51-ва американска држава, доведоа до пораст на поддршката за либералите.
Роден во Форт Смит, во северозападните територии на Канада, Карни порасна во Едмонтон, Алберта, во семејство на учители. Според неговата веб-страница на кампањата, тој играл хокеј на мраз како голман во младоста, што станало дел од неговата политичка симболика.
Неговото образование го одвело во Америка, каде што ги завршил студиите по економија на Харвард, а потоа магистрирал и докторирал економија на Оксфорд.
Во 2008 година, тој стана гувернер на Банката на Канада, преземајќи ја функцијата токму кога светот беше зафатен од Големата рецесија.
За време на кампањата за лидерство на либералите, Карни често го наведуваше тој период како доказ за неговото искуство во управувањето со кризи, истакнувајќи дека тоа помогнало да се заштитат работните места и да се стабилизира економијата.
Неговиот успех во Канада доведе до негово назначување за гувернер на британската централна банка, каде што во 2013 година стана првиот странец на оваа позиција.
Во текот на седумте години на функција тој се соочи со нови кризи, меѓу кои и британскиот референдум за напуштање на Европската унија. Пред Брегзит, Карни отворено предупреди за економските последици од потегот.
Откако ја напушти Банката на Англија во 2020 година, тој стана специјален пратеник на ОН за климатски активности и финансии, залагајќи се за инвестиции во проекти со ниска потрошувачка на јаглерод.
Карни ги постави климатските промени и енергетската транзиција клучни точки на неговата кампања, нагласувајќи дека економијата со ниска потрошувачка на јаглерод ќе ја зголеми конкурентноста на Канада.
Тој предложи промена на даночниот систем за јаглерод, префрлање на финансискиот товар од потрошувачите на големите корпорации. Наместо граѓаните и малите бизниси да плаќаат високи даноци за гориво, неговата влада ќе воведе стимулации за намалување на емисиите.