Корисен за Кремљ, но ги иритира и елитите. Тој е исклучително амбициозен и провокативен. Шефот на руската платеничка паравоена група „Вагнер“, кој безмилосно се бори во Украина, покажува зголемени политички амбиции содзавајќи си големи непријатели.
Евгениј Пригожин, кој долго време живееше во изолација, минатата есен излезе во јавност признавајќи дека е лидер на Вагнер. Тој се пофали со своите воени успеси и ја презеде одговорноста за неговите фарми за тролови и манипулација со јавното мислење. Во исто време, тој бучно влезе на руската политичка сцена. Според западните аналитичари со кои разговараше АФП, ниту еден неофицијален актер никогаш не бил толку важен во меѓународните активности на Русија. Но, неговата позиција е кревка.
„Тој е истовремено фален и демонизиран, а неговите врски со претседателот Владимир Путин се предмет на сите можни фантазии“, вели Татјана Становаја, експерт за Русија во американската Карнеги фондација за меѓународен мир. Секој негов успех најавува светла иднина за него, секој неуспех неминовен пад, но „засега ништо од тоа не е сосема реално“, вели таа.
Сè за овој бизнисмен предизвикува поделби. Неговиот импресивен физички изглед, црните очи и ќелавата глава, неговото криминално минато – тој помина девет години во затвор за кражба и измама – и неговите вербални испади.
„Тој е она што се нарекува „насилен претприемач“, личност која потекнува од криминално милје и отсекогаш се борел за своите интереси со вербално и физичко насилство“, смета Максим Аудинет од Институтот за стратешки студии на Воената школа во Париз. IRSEM).
А, неговите интереси несомнено вече влегуваат во политичката сфера. „Тој се обидува да се позиционира во националистичко-популистичкиот спектар, кој е растргнат од жестоки судири по смртта на Владимир Жириновски, историскиот лидер на ултранационалистичката Либерално-демократска партија (ЛДПР), кој почина во април 2022 година. “, изјави Максим Аудинет.
„Тој дел од рускиот политички спектар е потенцијално многу ветувачки кога Путин ќе го нема. Пригожин негираше дека сакал да основа движење, но зазема позиција што не мора да одговара на неговото вистинско влијание, бидејќи има само индиректен пристап до шефот во Кремљ, со кого не соработувал директно и со кого бил никогаш пријател.
„Можеби Путин му дал одврзани раце во неговиот домен на одговорност, но надвор од тоа, тој нема политичка заштита“, рече Становаја.
„Тој не припаѓа на првиот круг на режимот на Путин. Но, можно е неговиот полош глас да му удри во глава. И покрај неговиот неофицијален статус, поранешниот гангстер од Ленинград стана незаменлив актер“, се согласи Максим Аудинет.
Вагнер навистина постигна вистински воени успеси во Украина и напредува во Африка: групата се позиционираше во Централноафриканската Република и во Мали. Вагнер е и во Мозамбик и Буркина Фасо.
Пригожин неизбежно создава многу непријатели. Имено, тој си дозволува често да ја критикува армијата, Генералштабот и министерот за одбрана Сергеј Шојгу. Оваа недела тој ги повика Русите да извршат притисок врз војската да му даде муниција за неговите луѓе.
„Има гранати. Но, политичарите, никаквеците, ѓубрето мора да ги потпишат“ пратките, рече тој. Питер Роу од Институтот Хадсон во Вашингтон вели дека „Пригожин му дозволува на Путин да го изрази своето незадоволство преку трета страна“ кон армијата, која веќе една година се бори во Украина. Според него, Пригожин несомнено добива финансиска поддршка од руската држава.
Но, „неговиот конфликт со Министерството за одбрана е систематски. Тој добива огромни суми од државата, на штета на армијата“, забележа рускиот истражувачки новинар на порталот „Досие Центар“, Денис Коротков. „Тој нема пријатели и речиси нема сојузници во војската“, рече тој, оценувајќи дека неговата изјава од средата покажа дека „нема директна линија на комуникација со Путин или е прекината“.
Регрутирајќи платеници во затворите неколку недели, тој привлече осуда од судството. Вече е под лупата на разузнавачките служби. Пригожин се осмелува сè. „Но, неговите односи со државата се неформални и затоа се кревки и може да бидат прекинати без претходно предупредување“, смета Становаја.
Питер Роу се согласува: „Она што вреди денес можеби нема да биде утре. Невозможно е да се предвиди исходот од борбите за моќ во Русија“.