НАТО нема да се усогласи со предлогот на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп за значително зголемување на трошоците за одбрана, но најверојатно ќе се согласи на повисоки распределби од сегашните нивоа, објави денеска Ројтерс, цитирајќи официјални претставници и аналитичари.
Официјални лица од земјите на НАТО рекоа дека се согласиле дека трошоците за одбрана треба да продолжат да растат, но не ја поддржуваат бројката од 5 проценти, што според аналитичарите е политички и економски невозможна за речиси сите членки.
Официјални лица велат дека новата цел најверојатно ќе биде договорена на самитот на НАТО во Хаг во јуни, поттикнати од стравувањата дека Русија би можела да нападне земја на НАТО по Украина и по совет на Трамп.
Некои официјални лица очекуваат дека 32-те членки на НАТО, по многу расправии, ќе се договорат за цел од околу три проценти од БДП. Италијанскиот министер за одбрана Гидо Крозето изјави за Ројтерс дека се чини дека ќе има напредок.
„Мислам дека нема да биде 5 проценти, што би било невозможно за речиси секоја нација во светот во овој момент, но… нема да биде ни два (проценти), што е она за што веќе се бориме постигне, но повеќе од два (проценти).““, истакна тој.
Италија, со трошоци за одбрана од околу 1,5 отсто од БДП, е меѓу осумте членки на НАТО кои не ја исполнуваат сегашната цел. Полска, која се граничи со Украина, е членката на НАТО која троши најголем дел од својот БДП за одбрана – таа одвои 4,12 отсто минатата година, според проценките на алијансата.
Следат Естонија со 3,43 отсто и САД со 3,38 отсто. Членките на НАТО во просек издвојуваат околу 2,71 отсто од БДП.
Фенела Мекгарти, експерт за одбранбена економија во тинк-тенк Меѓународниот институт за стратешки студии, рече дека неодамнешните зголемувања се „извонредни“, но дека ќе бидат потребни години за земјите да почнат да ги постигнуваат новите цели.
„Дури и ако Европа продолжи со оваа прилично извонредна стапка на раст, која ќе надмине 10 проценти во реални услови во 2024 година, сепак ќе бидат потребни уште 10 години за да достигне дури три проценти од БДП“, рече таа.
Сепак, многу европски влади велат дека континентот треба да стори повеќе за да се брани и помалку да се потпира на Соединетите држави, посочува агенцијата. Новоизбраниот претседател на САД во вторникот рече дека членките на воената алијанса треба да издвојат 5 отсто од бруто домашниот производ (БДП) за одбраната, што е огромен пораст од сегашната цел од два отсто и ниво што ниту една земја на НАТО, вклучително и Соединетите држави. , во моментов се постигнува, според Ројтерс.
Изјавите на Трамп беа потсетник на неговиот фокус на трошоците за НАТО за време на неговиот прв мандат и неговата закана дека нема да ги заштити сојузниците кои нема да ја исполнат целта.