При спомнувањето на Канада, првите aсоцијации на многу луѓе се позитивни и пријатни: богата земја со силна социјална држава и високо ниво на човекови права, толерантна и со многу помалку вооружено насилство од јужниот сосед. Само малку е премногу ладно. Но, тој широко распространет и популарен поим за Канада се чини дека е застарен. Извештаите кои пристигнуваат од север сè повеќе укажуваат дека во оваа членка на групата Г7 – која ги обединува седумте најразвиени земји на Западот – работите не се толку бајковити, пишува Слободна Далмација.
Последниот извештај беше објавен оваа недела. Нарачан е од канадската влада и се однесува на бездомниците во Квебек, најголемата и втората најнаселена од 13-те канадски провинции. Излегува дека бројот на бездомници во Квебек е двојно зголемен за четири години: во 2018 година имало помалку од шест илјади (5.789), а минатата година биле регистрирани десет илјади, од кои речиси половина (4.690) во Монтреал.
Марина Булос-Винтон, директорка на Chez Doris, која нуди услуги и засолниште за бездомните жени во Монтреал, го коментираше извештајот за канадската јавна телевизија CBC. Велејќи дека нејзината организација прави големи напори да отвори повеќе засолништа, таа рече дека бројот на жени на кои им е потребна помош е „речиси двојно повеќе отколку што очекувавме“.
„Сега се давиме поради огромниот број жени кои треба да јадат, а организациите како нашата не можат сами да ја решат кризата без дополнителна поддршка“, рече Булос-Винтон.
И градоначалникот на Квебек Сити (во кој бројот на бездомници се зголеми за 36 проценти од 2018 до 2022 година) Бруно Маршанд ја нарече ситуацијата „неприфатлива“.
„Тажно е што се повеќе луѓе живеат на улица“, рече Маршанд.
Зголемувањето на бездомниците е одраз на социјалната состојба во која становите поскапеа, а инфлацијата го уништува животниот стандард. Според податоците на Канадската национална агенција за домување (CMHC), од сите земји на Г7, канадските домаќинства имаат најголеми долгови за домување, кои изнесуваат 107 отсто од националниот БДП.
Во ваквите прилики се повеќе млади се жалат дека повеќе не можат да ја платат киријата и се враќаат кај родителите. Податоците, објавени во јуни годинава, се индикативни дека дури 81 отсто од корисниците на засолништата за бездомници се самохрани возрасни лица кои имаат работа, но нивните приходи се прениски за да можат да ја платат киријата, а многу од нив имаат проблеми.
Во националниот извештај од Центрите за храна на заедницата во Канада (CFCC) се откри алармантна стапка на сиромаштија кај самците на работоспособна возраст во Канада, три пати повеќе од националниот просек. Според извештајот, повеќе од една петтина од возрасните самци (22 проценти) живеат под прагот на сиромаштија, првенствено поради тоа што имаат ниски плати и/или привремени работни места со скратено работно време „на кои им недостасуваат бенефиции и стабилност“.
Во извештајот се вели дека речиси еден милион самци на работоспособна возраст се заглавени во „длабока“ сиромаштија, со просечен годишен приход од 11.700 долари, што е помалку од половина од прагот за ниски приходи (25.252 долари) за возрасно домаќинство.
„Доказите се неверојатно јасни – преку ужасно несоодветни програми за поддршка на приходите и несигурен пазар на труд со ниски плати и малку бенефиции, ги заробуваме луѓето во сиромаштија во оваа земја“, објави извршниот директор на CFCC, Ник Саул.
Современото канадско општество всушност беше сосема точно прикажано во The Independent во 2017 година од тогаш 91-годишниот канадски синдикалец, уредник и новинар Ед Фин (почина во 2020 година), во есеј со наслов „Шокантно високата стапка на сиромаштија во САД е еднаква на онаа на Канада“, каде што се наведува дека пет милиони Канаѓани (од 37 милиони од нив) живеат во сиромаштија.
„Ние Канаѓаните тежнееме да заземаме цивилизациска супериорност кон нашите јужни соседи. Кимнуваме со главата во знак на презир кон социјалните и економските престапи што ја прошируваат нивната култура и економија. Но, нашето чувство за супериорност оди предалеку кога тврдиме дека Канада е најдобрата земја во светот“, пишува Фин.
Тој потоа ги наведува компаративните предности на Канада во однос на САД: „Да, Канада е на многу начини подобра земја за живеење од САД. Имаме подобри здравствени и образовни системи, многу помалку расни судири, многу помалку криминал и затворање, многу помалку оружје и подарежливи социјални програми“, вели Фин.
“Стапката на сиромаштија во Канада е речиси иста како и во САД. Од 320 милиони Американци, 45 милиони живеат во сиромаштија, што е околу еден од седум. Во Канада, пет милиони луѓе живеат во сиромаштија, со вкупно 37 милиони, што е само малку пониско од американската стапка“, пишува Фин.
Канадскиот синдикалец и новинар наведува дека три милиони канадски домаќинства живеат во услови за домување кои се „супстандардни – пренаселени, несоодветно опремени и едвај достапни за семејствата со ниски приходи“. Секое петто домаќинство е принудено да троши 50 отсто од својот приход за кирија.
Три милиони канадски деца живеат во сиромаштија или едно од пет деца. УНИЦЕФ ја рангира Канада на 26-то место од 29 богати земји по севкупна лоша грижа за децата, додека ОЕЦД (Организација за економска соработка и развој) ја рангираше Канада на последното место од 25 земји за несоодветноста и недостапноста на програмите за згрижување деца.
Како што истакнува Фин, едно од осум канадски домаќинства „се мачи да стави храна на масата“ и само банките за храна „го спасуваат од глад“. Од 2008 година, употребата на банки за храна се зголеми во 11 од 13-те провинции во Канада, сите освен Њуфаундленд и Лабрадор.
„Ова е само примерок од статистичките докази што јасно покажуваат дека животите на милиони Канаѓани и нивните деца се мизерни, неизвесни, несреќни и често оптоварени со студ и глад“, заклучува Фин.
Една од работите со кои Канаѓаните долго време се гордеат е нивниот универзален здравствен систем. Но, се чини дека јаворот веќе не им цвета ниту во тој сектор, како што изјавија аналитичарите на Институтот Фрејзер Моир Мекензи и Баруа Бачус во минатогодишниот напис со наслов „И покрај високите трошоци, канадскиот здравствен систем сериозно пропаѓа“.
Користејќи податоци од 2020 година, извештајот на Институтот Фрејзер ги споредува трошењето и ефикасноста на здравствените системи во 30 земји кои имаат универзална здравствена заштита. Помеѓу тие 30 земји со универзална покриеност, Канада беше рангирана како земја со најголеми трошоци за здравство (13,3 отсто од БДП), но и покрај ова, „перформансот на Канада беше просечен до слаб“.
Односно, како што прецизираат авторите: Нашите пари за здравствена заштита едноставно не беа преточени во ресурси и навремена нега.’ Така, според голем број показатели, Канада беше на дното на листата на набљудувани земји: по бројот на кревети (23-та од 28), апарати за магнетна резонанца (26-та од 29), томографски скенери (27-ма од 30). и достапни лекари (28 од 30). Ова се вклопува во истражувањето на Фондот на Комонвелтот, според кое Канада била најлоша и во 2016 година и во 2020 година меѓу десетте земји со универзална здравствена заштита во однос на времето на чекање за состаноци за специјалисти и времето на чекање за операции. По сето горенаведено, се чини дека расправијата за канадската настинка добива на тежина, пишува Слободна Далмација.