Популистичкиот милијардер и поранешен премиер Андреј Бабиш ја однесе убедливо победата на парламентарните избори во Чешка, освојувајќи околу 35% од гласовите и оставајќи ја досегашната владејачка коалиција на премиерот Петр Фијала со значителен заостаток од околу 23%.
Резултатот ја потврдува силата на неговото движење АНО, кое повторно се наметнува како најголема партија во земјата. Сепак, победата не е доволна за самостојно мнозинство, што значи дека Бабиш ќе мора да бара партнери за формирање влада. Вниманието сега е насочено кон евентуална коалиција со десничарските и евроскептични партии како Слобода и директна демократија (SPD) и новите помали движења кои влегоа во парламентот.
Насоката кон ЕУ и Украина – клучна дилема
Изборите ја отворија дилемата за идната надворешна политика на Чешка. Досегашната влада беше меѓу најгласните поддржувачи на Украина во ЕУ и НАТО, но Бабиш во кампањата вети „поприземна“ политика и почесто ја критикуваше големата воена и финансиска помош. Европските аналитичари предупредуваат дека новата чешка влада би можела да заземе поумерена или дури резервирана позиција во однос на Брисел и Киев.
Економијата и ветувањата на Бабиш
Со ветувања за зголемување на пензии, плати и социјални бенефиции, Бабиш успеа да мобилизира дел од незадоволното население кое се соочува со висока инфлација и намалени реални приходи. Но економистите предупредуваат дека овие планови би можеле сериозно да го зголемат државниот дефицит и да ја стават под притисок чешката економија.
Што значи победата?
Триумфот на Бабиш испраќа силна порака – чешките гласачи се уморни од елитистички политики и бараат поедноставни решенија. Сепак, враќањето на популистички лидер со мешан однос кон ЕУ и НАТО е аларм за европските партнери, кои стравуваат од дополнително слабеење на европското единство.
Чешка сега влегува во период на интензивни коалициски преговори кои ќе ја одредат иднината на земјата – дали таа ќе остане цврсто закотвена во европскиот курс, или ќе се сврти кон понационално и популистички обоено владеење.