Првиот проект во Мобилната галерија во Паркот на франкофонијата, „10 минути протест“ на Тихомир Топузовски, предизвика жестока дебата меѓу учесниците и публиката. Топузовски во мобилната галерија изложи табли со протесни пароли.
– Институциите од културата се хиперкорумпирани затоа е легитимно да се делува вонинституцинално со протест. Нема уметност што е политички невина, вели Топузовски за А1 он.
Неговиот концепт е да го преиспита местото на уметникот во комплексната општествена ситуација. Дел од изложбата на Топузовски беше и дебатата на која учествуваа Искра Гешоска, Роберт Алаѓозовски, Жарко Трајаноски, Никола Гелевски и Гордан Георгиев.
Модератор беше авторот на проектот, чија идеја е со изложбата на протестни пароли и дебатата да се дискутира за можностите за зголемување на демократскиот простор и граѓански права преку уметнички проекти и иницијативи.
-Дојдени сме до дејствителна и дискурзивна точка на испразност. И протестот е дел од општестовото на спектаклот. Она што ни преостанува е да бидеме будни сведоци на сегашноста за идно дејствување. Треба да се бориме против фасадната култура, време е за конфронтација – не за преговори, бидејќи ова е време на опсада, рече Искра Гешоска.
Според неа, потребата со комфор и сигурност е препрека за отпор кон погубните културни политики на власта, но, во таа борба потребна е стратегија и знаење. Според Никола Гелевски и навидум малите субверзивни акции се значајни во борбата за промени во општеството
-Ја преминавме границата на катастрофалното затоа што долго трае оваа наша состојба. За да ја објаснам нашава состојба ќе го користам терминот – инверзија. Така на пример паролата „Заењето е моќ“, всушност значи сосема обратното, како кај Орвел. Уметникот не треба да биде гадлив, слично како хемичарот или како лекарот и треба да се занимава и со најлошите, најдолните работи во општеството, рече Гелевски.
Жарко Трајановски наведе примери кога активистичките акции, всушност можат да се гледаат како уметнички перформанси.
– Јас не сум теоретичар, туку сум уметник и сум инспириран од Гоце Делчев и неговиот уметнички и активистички апокрифен принцип а тоа е – Пари нема – дејствувајте! Јас признавам само таква уметност, која делува по тој принцип, рече Трајановски.
Роберт Алаѓозовски рече дека уметниците се однесуваат се како јагнињата што стивнуваат кога одат на колење.
– Факт е дека имавме многу акции на протест, многу од нив и уметнички како на пример златната тоалетна шолја и други, но мојата дилема е дали тоа доволно, рече Алаѓозовски.
За Гордан Георгиев насловот на изложбата „10 минути протест„ е ироничен.
– Мене ми е драга оваа иронија во насловот на Тихомир, бидејќи го отсликува нашиот контекст, на секој индивидуално и на некоја наша заедница. Мислам дека радикалната левичарска критика во моментов во Република Македонија нема никаква исходишна точка, таа си е цел сама по себе и таа не носи кон нужни промени и победа на противнико, рече Георгиев.
Тој повика на консолидација за конечна победа на погубните политики. Имплементацијата на проектите во Мобилна/Монтажна Галерија на Центарот за современи уметности се поддржани од Проектот на УСАИД за граѓанско општество, кој го реализира Фондацијата Отворено општество – Македонија.
А.Б.