Универзитетскиот професор од Србија, Александар Станковиќ, доктор на науки во економската дипломатија од неодамна е избран за вонреден професор на Универзитетот „Св. Климент Охридски“ – Технолошко-технички факултет во Велес. Во интервју за А1он говори за тоа како ја гледа улогата на високото образование во денешните регионални и меѓународни околности, особено во односите меѓу Србија и Македонија?
-Високото образование е многу повеќе од пренос на знаење – тоа е темел за градење доверба, разбирање и соработка меѓу народите. Во контекст на нашите две држави, универзитетите имаат историска и стратешка улога да поврзуваат, инспирираат и обликуваат нови генерации кои ќе придонесат за стабилноста и развојот на регионот. Преку академска мобилност, заеднички проекти и интердисциплинарен дијалог, можеме да ги надминеме формалните бариери и да изградиме трајни партнерства, вели Станковиќ.
Вашата стручна област е деловна економија, меѓународни односи и економска дипломатија. Како овие области придонесуваат за зајакнување на регионалната соработка?
-Деловната економија и меѓународните односи денес не можат да се разгледуваат одвоено. Улогата на економијата во дипломатијата, како и на дипломатијата во економскиот развој, станува сè поизразена, особено во мали и средни земји како нашите. Економската дипломатија е алатка што им овозможува на државите да ги остваруваат своите интереси на мирен, рационален и одржлив начин – преку инвестиции, трговија, заеднички проекти. Со образување на стручњаци кои ги разбираат и економската логика и политичката реалност, придонесуваме не само за пазарен развој, туку и за стабилноста на регионот.
Каква улога можат да имаат универзитетите во тој процес?
-Универзитетите се идеално место за развој на знаења, но и на вештини кои се потребни за современата економска дипломатија. Факултетите можат да креираат програми кои ги обединуваат економијата, меѓународните односи, правото и комуникациите. Освен тоа, академската заедница може да биде силен фактор во обликувањето на јавните политики, предлагањето реформи и давање стручна поддршка на меѓународни иницијативи, како што се регионалните интеграции и прекуграничните партнерства.
Вашиот избор за вонреден професор на Универзитетот „Св. Климент Охридски“ – Технолошко-технички факултет во Велес, носи одредена симболика. Како Вие го доживувате тоа?
Тоа го доживувам како професионално признание, но и како одговорност. Тоа е можност конкретно да придонесам за поврзување на двата образовни системи, да помогнам во создавање на заеднички наставни и истражувачки програми и со своето знаење и искуство да ја зацврстам академската и економската соработка меѓу Србија и Северна Македонија. Сметам дека токму луѓето во образованието се клучните носители на позитивни промени.
Кои области, според Вас, се најпогодни за регионална соработка?
Освен образованието и истражувањето, тоа се секако дигиталната економија, одржливиот развој, енергетиката и прекуграничната трговија. Сепак, постои и огромен потенцијал во размената на знаење и иновации, поддршката на малите и средни претпријатија, заеднички настап на трети пазари. Ни е потребна поголема синергија меѓу универзитетите, стопанството и државната администрација.
Како поврзувањето на академските заедници влијае врз пошироките општествени односи?
Академската заедница ја обликува културата на дијалог, почитување и разбирање. Кога професорите, студентите и истражувачите се поврзуваат меѓусебно, тие создаваат основа за долгорочна доверба меѓу народите. Преку заеднички студии, конференции и проекти, се рушат предрасудите и се отвора простор за нови идеи. Тоа не е само академска вредност – тоа е длабока општествена трансформација.
Порака за младите во регионот?
Бидете храбри да размислувате регионално, а учете глобално. Во време кога границите сè повеќе стануваат симболични, знаењето и поврзувањето се клучните карти за успех. Србија и Северна Македонија не се конкуренти, туку партнери – и вие можете да бидете дел од генерацијата што тоа партнерство ќе го претвори во трајна сила на развој. Не чекајте прилика – создавајте ја преку знаење, соработка и визија.