Резултатите од тековните научни истражувања за можните здравствени ризици од изложеност на РФ ЕМП (електромагнентни полиња) покажуваат дека нема евидентни негативни здравствени ефекти доколку изложеноста остане под граничните нивоа на изложеност утврдени со сегашните меѓународни упатства, се наведува во заклучоците од научната монографија „Влијанието на зрачењата од телекомуникациските уреди и технологии врз здравјето на луѓето и околината – животната средина која нè опкружува (4Г, 5Г итн), што ја објави Агенцијата за електронски комуникации (АЕК).
Aвтори на монографијата се: доц. д-р Кухар Андријана и вон. проф. д-р Раковиќ Валентин од Факултет за електротехника и информациски технологии при Универзитет Св. Кирил и Методиј, Скопје, доц. д-р Гајшек Петер и д-р Валиќ Блаж од Институт за нејонизирачко зрачење (ИНЗ) Љубљана, како и м-р. Черне Томаж, Игеа, Словенија.
Тензијата, па дури и стравот од нови технологии (како технологијата 5G) е присутна во јавноста со векови. Научниците и креаторите на нови откритија и технологии, посочуваат авторите, отсекогаш се соочувале со отпор при нивното докажување и реализација. Иако речиси сите луѓе секојдневно користат мобилни телефони, постојат активистички групи и значително медиумско внимание е посветено на ризикот од РФ ЕМП. Загриженоста на јавноста за наводните штетни ефекти од новата 5G технологија се зголемува заедно со научните несогласувања.
-5G технологијата е едноставно петта генерација на технологија за мобилна телекомуникациска мрежа. 5G е само име на новата фаза во развојот на мобилната мрежа, со главни технички барања: обезбедување многу поголема брзина на комуникација, екстремно мали доцнења во комуникацијата и значително зголемена ефикасност во користењето на спектарот и другите мрежни ресурси. Северна Македонија отсекогаш имала, има и ќе има огромен потенцијал и капацитет за имплементација на проекти поврзани со ИКТ полето, секако вклучително и 5G технологијата. Почнувајќи со изградбата на првата мобилна мрежа во 90-тите години, беа реализирани бројни проекти во областа на телекомуникациите. Во тој процес, редовно се следат препораките од телекомуникациските организации и меѓународните тела за стандардизација, наведуваат авторите на монографијата.
Мрежните оператори под надзор на Агенцијата за електронски комуникации на Северна Македонија (АЕК) дополнуваат, ги развиваат и модернизираат сопствените мрежи, со цел да постигнат соодветен квалитет на услугите што ги добиваат крајните корисници.
-Резултатите од тековните научни истражувања за можните здравствени ризици од изложеност на РФ ЕМП покажуваат дека нема евидентни негативни здравствени ефекти доколку изложеноста остане под граничните нивоа на изложеност утврдени со сегашните меѓународни упатства. Темелното испитување на сите релевантни, неодамнешни податоци од експертски членови на меѓународни тела за стандардизација не донесе никакви убедливи докази за тоа дека РФ ЕМП се опасни. Официјалната гледна точка на Светската здравствена организација е дека со оглед на многу ниските нивоа на изложеност и резултатите од истражувањата собрани до денес, нема убедливи научни докази дека слабите РФ сигнали од базните станици и безжичните мрежи предизвикуваат негативни здравствени ефекти. Сепак, од страна на мнозинството релевантни организации се препорачува понатамошно истражување, особено во областа на долгорочна изложеност на РФ ЕМП и потенцијалните ризици од изложеност на повеќе извори на ЕМП, се наведува во заклучоците.
Авторите на монографијата ги посочуваат и поголемиот број предизвици кои треба да се решат или регулираат во државава во насока на поддршка на 5G имплементацијата во тест фазата, но и комерцијалната фаза која треба да следува. Се очекува операторите да инвестираат во две клучни области, односно во инфраструктурата и во иновации на услугите.
Неопходни се инвестиции во инфраструктурата, како што појаснуваат, главно за да се изгради густа оптичка мрежна инфраструктура за да се осигура поврзување на 5G базните станици, како и да се финансира нивното инсталирање. Следната генерација на 5G безжични мрежи ќе поддржува апликации кои побаруваат големи брзини. Еднo од решенијата во тој случај е да се овозможи поголема густина на базните станици со поставување на мали ќелии.
Во однос на инвестициите во иновациите на услугите се препорачува да се стимулира воведувањето
на новите 5G услуги. Ова вклучува и финансирање на пилот-проекти преку кои што ќе се демонстрираат и тестираат потенцијалните 5G карактеристики и ќе се овозможи развивање на новите услуги. Имплементацијата на 5G архитектурата главно зависи од можностите за инсталација на малите ќелии и нивно поврзување со јадрениот систем со користење на мрежна инфраструктура со голем пропусен опсег која се базира на оптичката технологија. Овој процес, стои во студијата, тековно е макотрпен поради различни компликации кои се јавуваат при пронаоѓање на локација за нова базна станица и добивање на дозвола за поставување, како и поради процедурите кои треба да се следат при инсталација на кабелската мрежна инфраструктура.
АЕК во јуни годинава ја стартуваше постапката за објава на тендер со којшто ќе додели одобренија за користење на радиофрекфенции за петтатата мобилна генерација 5Г.
Во Националната стратегија за широкопојасен пристап до интернет е предвидено до крајот на 2023 година, најмалку еден поголем град треба да биде покриен со 5G сигнал, а до крајот на 2025 година автопатите и магистралните патишта/главнитe коридори на основната и сеопфатна патна мрежа во државата утврдени од Агенцијата да бидат покриени со непрекинат 5G сигнал. Со стратегијата е предвидено и до крајот на 2027 година, пак, сите градови во државата треба да бидат покриени со непрекинат 5G сигнал, а до крајот на 2029 година, секој да има можност за пристап до интернет преку 5G со минимална брзина на пристап до интернет од најмалку 100 Mbps.