Мрежа од институции биле вмешани во скандалот со пензиите кој вчера го обелодени министерката за труд и социјална политика Мила Царовска, меѓу кои и Агенцијата за вработување, дознава „Макфакс“.
Воведувањето на лесното пријавување и одјавување лица во Агенцијата за вработување, кое беше возможно дури и преку телефон или електронска пошта довело до хаос, а дополнително на ова, при замената на рачната со електронската евиденција не биле запазувани предвидените протоколи за евидентирање на статусот на пријавените лица. Еден од најголемите проблеми било отсуството на комуникација и координација меѓу институциите на пензискиот систем кои буквално функционирале изолирано.
Според нашите извори, во процесот се инволвирани повеќе институции, повеќе закони кои оделе на штета на осигурениците, но не се исклучува ниту злоупотребата на партиската моќ на претходната власт за свои цели.
Министерката Мила Царовска вчера соопшти дека од 2007 до 2018 година на над 12.000 осигуреници не им биле уплатувани пари во вториот пензиски фонд. Според закон, 6 отсто од бруто платата на осигурениците треба да се уплати во вториот пензински фонд. Наместо ова, парите, во случајов сума од 19 милиони евра, останале во државниот пензински фонд и не биле уплатени во вториот фонд, а на овој начин директно им се скратило правото на овие луѓе да остварат пензија во целост.
Од Министерството велат дека овие 12.000 осигуреници се лица кои биле бирани по случаен избор, без разлика дали биле вработени во јавен или приватен сектор. Станува збор за лица кои се родени по 1967 година а имаат околу 40 години.
Најдобар начин да се утврди дали некое лице спаѓа во овие 12 илјади осигуреници е досега да не добивало редовни известувања по електронска пошта или на домашна адреса од вториот пензиски столб. Освен ова, граѓаните кои сакаат да проверат дали изминатите години не им се уплаќани пари во нивниот втор столб тоа можат да го сторат во Агенцијата за супервизија на капитално финансиско пензиско осигурување (МАПАС).
Иако министерката Царовска одговорноста за овој скандал ја остави на истражните органи, односно на Основното јавно обвинителство беше поднесена кривична пријава против непознат сторител, јасно е дека станува збор и за одговорност кај раководните лица во институциите.
Во периодот кога не се префрлале пари во вториот столб, директори на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување (ПИОМ) беа кадри на ДУИ: Исни Јакупи, Амет Даути, Беким Незири и Шаип Зенељи, додека министри за труд и социјална политика, под чија надлежност е ПИОМ беа Џељаљ Бајрами, Спиро Ристовски и Диме Спасов.
Доколку ОЈО ја прифати кривичната пријава и отвори истрага за случајот, треба да се добие одговор на прашањето каде завршувале парите кои наместо во вториот пензиски столб, останувале во државниот. Претпоставките се дека со овие пари се исплатувале пензии, додека ПИОМ се даваше во долгови, а во неколку наврати, особено пред избори, коалицијата ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ ад-хок ги зголемуваше пензиите. На пример, во 2015 година, пензиите беа зголемени за 621 денар и тоа само за 4 месеци. Наредната 2016 година имаше уште едно покачување од 654 денари само за еден месец.
Сите овие недоследности во системот и непочитувањето на законите кои оделе на штета на осигурениците треба да бидат утврдени детално со евентуалната истрага, а дотогаш останува ветувањето од Министерството дека овие 12 илјади осигуреници нема да бидат оштетени и дека парите ќе им бидат префрлени во 6 транши, од ПИОМ, кон двете друштва.
Министерот за финансии Драган Тевдовски изјави дека „сè што е во поглед на буџет и што било побарано во поглед на пензиската реформа и создавање на одржлив пензиски систем и намалување на ризиците за исплата на пензиите е буџетирано и содржано во буџетот за 2019 година“.
Мери Јордановска