Здружението на ликовни критичари АИКА Македонија по втор пат ја доделува наградата „Ладислав Баришиќ“ за предлог истражувачки проект од областа на ликовната критика.
На отворениот повик распишан од 17. март до 1. мај оваа година се пријавиле 6 проекти, а овогодишен добитник на наградата е истражувачкиот предлог насловен „Kолективното делување како политичка, а не организациска одлука“ на авторите Ивана Васева и Филип Јовановски.
„Kолективното делување како политичка, а не организациска одлука“ е истражувачки проект кој се обидува да испита одреден аспект/карактеристика од македонската историја на уметноста во 20 век – поконкретно во втората половина на 20-ти век започнувајќи од 1945 година, но и да навлезе во најновата уметничка продукција во земјава – а тоа е идејата на колективното здружување на полето на уметничката продукција во различни уметнички групи со идеја да ја види моќта, потенцијалот и оттаму политичката релевантност на ваквите практики. Ова истражување запрашува дали колективното дејствување во уметноста отвора можности и размислувања кои не го таргетираат и поттикнуваат само уметничкиот развој и ескпериментирањето, со идеја за взаемен поттик и поддршка туку дали кај нас постојат здружувања кои можат да придонесат кон политичка промена преку уметничко дејствување и дали постојат уметнички колективи кои се стремат да креираат нови релации меѓу луѓето и нови односи во одредениот систем, кои ќе се разликуваат од претходните.
Трочлено стручно жири во состав Искра Гешоска (теоретичарка на културата), Лазо Плавевски (историчар на уметноста, ликовен критичар и куратор) и Јане Чаловски (ликовен уметник, куратор и пиблицист), по разгледувањето на доставените предлози за награден го одбра проектот на Васева и Јовановски заради третманот на две клучни нешта за нашиот социо-културен контекст кои не се доволно обработени, а се важни не само за современите визуелни практики туку за уметничките практики воопшто, a тоа се: бинарната корелација уметност – политика, односно уметноста како политичко артикулирање на светот, а со тоа како ризоматско ширење низ порите на творечката и општествената динамика, и присуството на здружувањата/колективите како суштинска појава во македонскат современа уметност. Дополнителната важност на проектот „Kолективното делување како политичка, а не организациска одлука“ е што ќе се истражува мотивираноста е ефектите на уметничкиот колектив како микросоцијална, неинституционална заедница чијшто припадници остваруваат заедничка идеолошка, уметничка, методолошка и политичка вредност, која почива врз конститутивните елемнети на критичката рефлексија.
За авторите:
Ивана Васева (1984, Скопје) e независен куратор и историчар на уметноста. Дипломирала во 2007 година на Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ на Катедрата за историја на уметноста и археологија со дипломската теза: Критички дискурс: Доналд Б. Каспит). Била учесник на познатиот кураторки програм на de Appel Curatorial Programme во Амстердам, Холандија (2011/12). Фокусот на нејзиниот кураторски интерес во последните неколку години се однесува на преиспитувањето на улогата на уметноста во поширокиот социо-политички и економски систем и нејзината потентност и потенцијалност кон стимулирање промени (во најмала рака емотивни и спекулативни) во различни контексти.
Филип Јовановски (1979, Битола) e визуелен уметник и граѓански активист. Магистрант на Факултетот за ликовни уметности, отсек – сликарство во Скопје (2012). Неговите дела се во полето на истражувачки интердисциплинарни проекти кои често користат кураторски пристап и претставуваат трансформација на политички и социјални категориии во просторни слики. Од 2007-ма година уметнички директор на фестивалот за современа уметност АКТО во Битола, исто така член и еден е од основачите на Иницијативата КООПЕРАЦИЈА(2012-), ЈАДРО(2012-) асоцијацијата на независната културна сцена како и неколку други неформални граѓански и активистички иницијативи.
Ивана Васева и Филип Јовановски се автори на кураторскиот проект ЖИВИ БИБЛИОТЕКИ: архиви на граѓанска непослушност. Истражувањето „Kолективното делување како политичка, а не организациска одлука“ ќе биде претставено оваа есен, на Симпозиумот на АИКА Македонија и ќе биде објавено на веб порталот на здружението на македонски и англсики јазик.
За нагрaдата:
Наградата „Ладислав Баришиќ“ за Предлог истражувачки проект од областа на ликовната критика има за цел да понуди можност за промислување на третманот и позициите на ликовната критика денес и на критичкото пишување за појавите и тенденциите во современите визуелни уметности и теоријата на уметноста кај нас.
Недостатокот од пишана критика и потребата од афирмација на критичко делување во контекст на современата уметност, е основниот поттик за овој конкурс. Конкурсот е отворен за проекти кои ликовната критика ќе ја препознаат како практична дисциплина која теориски ја интерпретира тековната уметничка продукција и иницира нејзината артикулација во контекст на современите уметнички продукции.
Оттука, наградата го носи името на Ладислав Баришиќ (1941-1991), ликовен критичар и историчар на уметност, кој во рамките на ликовната публицистика беше активен во периодот од 1972 до 1986. Тој е автор на текстови во кои критичарскиот став кон одреден културен настан се одликуваше првенствено со отпор кон априорното мислење својствено за догмите на времето во кое создавал.