Вкупната стапка на затворање ( број на затвореници на 100.000 жители) продолжи благо да се намалува во Европа во 2020 година, со што се потврдува трендот што почна во 2013 година, ова го покажуваат Годишните извештаи за казнување на Советот на Европа (SPACE-ПРОСТОР ) за популацијата во затворите за 2020 година, објавено денес.
Заклучно со 31 јануари 2020 година, во 51 (од 52) затворски управи на земјите-членки на Советот на Европа беа затворени1.528.343 лица, што одговара на европската стапка на затворање од 103,2 затвореници на 100.000 жители. Во 50-те затворски администрации за кои се достапни податоци за 2019 и 2020 година, оваа стапка падна од 106,1 на 104,3 затвореници на 100 000 жители (-1,7 отсто).
Од 2013 година, кога достигна рекордно ниво од 131 затвореник на 100.000 жители, стапката на затворање се намалува секоја година; целокупното намалување е 20 отсто помеѓу 2013 и 2020 година. Според професорот Марсело Аеби, кој е на чело на тимот истражувачи од Универзитетот во Лозана, одговорен за проектот СПАСЕ, ова намалување делумно се објаснува со намалувањето, во текот на овој период , бројот на традиционални прекршоци, како што се кражби и провали, што не се неутрализира со зголемувањето на прекршоците извршени во сајбер просторот, вклучително и компјутерската измама. Сајбер криминалот доведува до помалку осудувања затоа што сторителите на овие прекршоци честопати се наоѓаат надвор од националната територија и тешко се наоѓаат и казнуваат.
Земјите со најголема стапка на затворање во јануари 2020 година беа Турција (357 затвореници на 100.000 жители), Русија (356), Грузија (264), Литванија (220), Азербејџан (209), Чешка (197), Полска (195 ), Словачката Република (193) и Естонија (184). Доколку се исклучат земји со помалку од 300.000 жители, најниски стапки има во Исланд (45), Финска (50), Холандија (59) и Норвешка (59).
За првпат беа собрани податоци за бројот на деца кои живеат со нивните мајки во казнена установа: имало вкупно 1.608 во 37 администрации кои ги дале нивните бројки. Во повеќето јурисдикции (21), децата можеа да останат со своите мајки во казнено-поправниот дом до тригодишна возраст; второто најчесто одделување беше една година (во седум земји). Ова прашање е особено загрижувачко за Советот на Европа, кој во 2018 година им испрати на своите земји-членки Препорака насочена кон заштита на децата на притворените, вклучително и децата кои живеат со еден од нивните родители во затвор. Се проценува дека повеќе од 2 милиони деца во Европа имаат родител во затвор.
Со 87.367 затворенички тие претставуваат пет отсто од вкупната популација во затвори. Средната возраст на приведените е 36 години; 15 отсто од затворениците биле над 50 години и 2,5 отсто биле над 65 години. Вкупниот удел на странците во затворската популација, што беше 14,4 отсто во 2019 година, достигна 15,1 отсто во 40-те земји што ги дадоа овие податоци, но процентот варира од земја до земја. Пропорцијата на затворени лица без конечно осудување остана стабилна (22 отсто).
Генерално, густината на затворите во Европа исто така остана стабилна: имало 90,3 затвореници за 100 места на располагање во казнено-поправните установи во 2020 година, наспроти 89,5 затвореници за 100 места во 2019 година. Четиринаесет затворски администрации пријавиле густина на затвор поголема од 100 затвореници за 100 места (што е индикатор за пренатрупаност во затворите), односно една администрација помалку отколку во 2019 година. Од 31 јануари 2020 година, пренатрупаноста е најголема во Турција (127 затвореници за 100 места), Италија (120), Белгија (117), Кипар (116) , Франција (116), Унгарија (113), Романија (113), Грција (109), Словенија (109) и Србија (107).
Казнените дела од наркотици и натаму беа причина затворениците најчесто да се наоѓаат во затвор во 42-те затворски управи кои ги дадоа овие податоци (скоро 260.000 затвореници издржуваат казна за такви дела, или 17,7 отсто од населението). Другите најчести дела се кражба (199 000 затвореници или 13 отсто) и убиство и обид за убиство (169 000 затвореници или 12 отсто). Четворица од 10 затвореници служат време за насилни дела (убиство, телесно оштетување, силување и други сексуални престапи и грабеж со насилство).
Речиси осум од секои 100 затвореници издржуваат казна за силување или други сексуални престапи, за вкупно 81.188 затвореници. Тројца од 100 затвореници служеа казни за сообраќајни прекршоци, односно околу 24.000 притворени во 40-те администрации што ги дадоа овие податоци. Администрациите во затворите пријавиле 30.524 затвореници осудени за тероризам; земјата со најмногу беше Турција (29.827), следена од Франција (292) и Шпанија (209).
Од методолошки причини, некои од собраните податоци се однесуваат на 2019 година. На европско ниво, просечната должина на затворската казна (што има силно влијание врз стапката на затвор) е намалена, бидејќи падна од 8, 1 на 7,8 месеци помеѓу 2018 и 2019 година. Трошоците за затворската администрација се зголемија за 5 отсто; изнесуваше вкупно 27 милијарди евра во 42 затворски управи кои ги споделија овие информации.
Северна Македонија е со стапка со 101,8 затвореници на 100 000 жители, или вкупно 2.114 затвореници на 31 јануари 2021, од нив процентот на затвореници на возраст од 50 години или повеќе во затворската популација на 31 јануари 2020 година изнесуваше 21,6 отсто, над 65 години се 2,5 отсто од затворениците, додека 3,3 отсто биле жени, што е една од најниската стапка во Европа. Меѓу затворениците во Македонија 6,5 отсто се странски државјани.
Од сите затворениците 13,5 отсто се осудени за убиство (вклучително и обиди). 20,7 за кражба, 16,5 за дрога, 24,1 од затвирениците служат кзна од 1 и помалку од 3 годинаи. 20,3 отсто од три до пет години, 19,9 од 5 до десет години,
Меѓу сите затвореници во Македонија, 14 отсто немаат конечна пресуда. Македонските затвори се зафатени со капацитет од 70 отсто. Сепак според односот на затвореници и чувари Македонија е во полошата категорија со 2,2 затвореници за еден чувар. Просечна затворска казна во 2019 во земјата била 13,1 месец. Со други зборови Сецерна Македонија се наоѓа во средината на табелата. Процентуална промена на стапката на затворска популација (2020 година во споредба со 2019 година) во нашата земја забележува намалување од -1,4. Во 2019 година за затворската администрација потрошила 17 487 628 евра.