Големите градови во Централна и Источна Европа избраа либерални и прогресивни градоначалници, но малку е веројатно дека социјалните конзервативни ставови ќе се променат на национално ниво.
Градоначалникот на Загреб, Томислав Томашевиќ, е најновиот член на клубот на напредни градоначалници избран во големите градови во Централна и Источна Европа.
Томашевиќ победи на изборите на 31 мај, освојувајќи 64% од гласовите. Неговиот избор укажува на социо-економски развој и продлабочување на урбано-руралните, економски и социјални разлики.
Во многу градови, на изборите победија активисти, политички претприемачи и полиберални и проевропски политичари.
„Сепак, ова не треба да се гледа како силен сигнал дека ставовите и моделите на гласање се менуваат на национално ниво. Многу граѓани од Централна и Источна Европа сe уште имаат силни склоности кон социјално конзервативни политики и политичари, иако економските склоности се повеќе се приклонуваат кон лево”во текст на професорката Вероника Ангел на Факултетот за напредни меѓународни студии на Универзитетот Џонс Хопкинс.
Главните градови и големите градови привлекуваат странски директни инвестиции и се главна дестинација за внатрешна работна миграција. Градоначалниците во тие градови активно бараат стратегии за заобиколување на централните влади со цел поефикасно да ги апсорбираат европските фондови.
Еден таков пример е „Западната алијанса“, која формираше четири града во Романија во близина на границата со Унгарија во 2018 година, со цел да го забрза развојот и полесно да привлече европски фондови и инвеститори.
Покрај целите за економски развој, прогресивните градоначалници, исто така, сакаат да ги промовираат граѓанските права и слободи.
Таков беше случајот со „пактот за слободни градови“ потпишан во 2019 година од градоначалниците на главните градови на Вишеградската четворка – Чешка, Унгарија, Полска и Словачка. Повеќето жители на градот би поддржале таква политичка мешавина, но таа не ги надминува границите на градот.
Руралните области се карактеризираат со ниска популација, изолација, економска неизвесност и ниски приходи. Гласачите на овие места сакаат стабилност и имаат помала надеж за иднината, што им отежнува на руралните заедници да прифатат прогресивни пораки, но тие подобро реагираат на кампањи што ги нагласуваат економските стимулации.
Тешко е да се сменат нееднаквостите меѓу урбаните и руралните заедници без успешна политика на конвергенција што ја водат националните влади или ЕУ.
Според податоците на ЕУ, градовите во Централна и Источна Европа се дом на многу поголем број луѓе родени во друга земја. Странските државјани сочинуваат 17% од населението на возраст над 15 години во големите градови, 12% во помалите градови и предградијата и само 6% во селата.
Ова придонесува за поголема толеранција и послаб прифаќање на нативистичката агенда што ги карактеризира повеќе десничарски политички партии.
Исто така, ги прави овие заедници поотворени за понапредни кандидати на локални и национални избори.
Жителите на европските градови и предградија во просек се помалку склони од селаните да гласаат за евроскептични партии, поради што лидерите на поголемите градови ќе продолжат да успеваат поради нивната проевропска ориентација. Во некои земји, ова ќе ги доведе во судир со властите на национално ниво.
Градоначалникот на Варшава, Рафал Тсашковски, на пример, заедно со полскиот премиер Матеуш Моравјецки, е политичар кој ужива најголема доверба.
Првиот човек на Будимпешта, Гергеj Карачоњ, е во најдобра позиција да му се спротистави на премиерот Виктор Орабн, а изборната коалиција на градоначалникот на Прага, Зденјек Хржиб, заостанува зад владејачката партија АНО со 4-5%.
Карачоњ, кој најверојатно ќе биде поддржан од шестпартиска коалиција како нејзин кандидат за премиер на парламентарните избори во 2022 година, мора да привлече умерени и неодлучни гласачи за да победи на владејачкиот Фидес. Неговиот тим сега се обидува да стигне до гласачите во руралните области и помалите градови.
„По пандемија, јавноста ќе ги награди политичарите за кои веруваат дека можат да обезбедат предвидлива, стабилна политичка средина. Либералите или политичарите кои се против естаблишментот ќе мора да направат натчовечки напори да се одделат од локалната политика и да им се спротивстават на сегашните национални популисти. За да го сторат тоа тие ќе треба да ги приспособат своите стратегии на поширока публика“, се вели во текстот.
socialeurope.eu