Некои недостатоци на стратегиите и политиките за проширување на ЕУ придонесоа за формирање стабилократии на Западен Балкан, а типичен пример е Србија, се вели во новиот извештај на холандскиот институт за меѓународни односи „Клингендејл“. Преку политиката на проширување, ЕУ сакаше да ја забрза демократизацијата на шесте од Западен Балкан, но нејзините политики и покрај долгогодишните напори не ги донесоа очекуваните промени, велат авторите на студијата „ЕУ како промотор на стабилократијата во Западен Балкан?”
Се вели дека процесот на проширување ја загуби својата ефикасност и политички моментум, а наместо решителни демократски реформи, земјите од Западен Балкан полека се развија во стабилократии, односно земји со очигледни демократски недостатоци кои тврдат дека работат за демократски реформи и нудат стабилност.
Извештајот Клингендејл идентификува осум недостатоци во стратегиите, политиките и нивната имплементација на ЕУ за кои се верува дека придонесуваат за формирање на стабилократии.
Како што се наведува, премногу техничкиот пристап на ЕУ кон прашањето за проширувањето не поттикнува длабока политичка и социјална трансформација, а недоволно јасните дефиниции за владеење на правото го попречуваат адекватниот трансфер на вредностите на Унијата.
Недостаток во стратегиите и политиките на ЕУ е несоодветното известување за напредокот на реформите што ја „разводнуваат“ политичката реалност на Западен Балкан, како и фактот дека ЕУ често не реагира на одложувања или назадување и со тоа премолчено ги поддржува автократските тенденции. Се посочува и дека ЕУ постојано покажува дека не е во состојба да го награди напредокот бидејќи членките не можат да постигнат договор со што се нарушува нивниот кредибилитет.
Проблематичен е и пристапот на ЕУ ориентиран кон лидерот, кој ги зајакнува и легитимира политичките елити на шесте од Западен Балкан. Тие елити, додаваат тие, ја користат поддршката на ЕУ за да ја зајакнат својата улога во општеството.
Анализата понатаму укажува на партиските односи меѓу политичките семејства во ЕУ и оние од Западен Балкан кои ги поддржуваат партиите во регионот дури и кога не се однесуваат демократски.
Конечно, поради немањето привремени рокови, ЕУ не е во можност да го следи напредокот на реформите и ги повикува владите од регионот да преземат одговорност кога не ги спроведуваат потребните демократски реформи, се вели во анализата на холандскиот институт.
Аналитичарите наведоа конкретни случаи за секоја земја од Западен Балкан бидејќи влијанието на ЕУ ненамерно придонесе за создавање стабилократија, а најчеста маана во студиите на случај беше техничкиот пристап на ЕУ кон процесот на проширување.
Примерите вклучуваат неспособност на ЕУ да ги усогласи интересите на различните етнички групи во БиХ, структурните слабости на ЕУЛЕКС, прекумерниот технички фокус во извештаите за напредокот на Северна Македонија …
Аналитичарите од Холандскиот институт, исто така, дадоа голем број препораки за да се избегне понатамошно зајакнување на стабилократијата и зајакнување на улогата на ЕУ во регионот, вклучително и подобрување на известувањето за напредокот и комуникацијата со граѓаните.
Исто така, се наведува дека ЕУ и нејзините членки треба сериозно да ги разгледаат препораките за понатамошна ревизија на процесот на проширување за да се овозможи „постепен пат на пристапување во ЕУ“ за Западен Балкан.
Во исто време, ЕУ би можела да го засили ангажманот со Западен Балкан надвор од проширувањето за да не ја изгуби контролата врз регионот што е подложен на зголемена конкуренција од големите сили, препорачува студијата на Клингендејл.
Извор: МИА