По 15 години фрустрација, Северна Македонија конечно доби зелено светло од ЕУ оваа година да ги започне разговорите за членство – за да најде уште едно црвено светло на следниот свиок. Преговорите за членство траат со години и се фокусираат на практични прашања за подготвеноста на една земја да се приклучи на блокот. Но, Бугарија го попречува почетокот на овие разговори со барања што покренуваат поинакво прашање: Што е јазик?, пишува денеска угледниот американски онлајн магазин „Политико“.
Според медиумот, за Софија, јазикот што се зборува во Северна Македонија воопшто не е посебен јазик, туку регионална варијанта на бугарскиот. Скопје го отфрла ова, а исто така го отфрла и барањето на Софија дека треба да го прифати овој став пред да започнат разговорите.
Бугарската блокада ги изнервира дипломатите од другите земји на ЕУ бидејќи билатералниот спор ја одолговлекува одлуката околу која сите членки се согласија и го загрозува она што многумина го сметаат за стратешки приоритет – зголемување на влијанието на ЕУ во нејзиното балканско соседство, каде ривалските сили како Русија, Турција, Кина и арапските држави во Заливот се повеќе се активни.
Но, тоа не е ништо, се посочува, во споредба со гневот што се чувствува во Северна Македонија.
-Ако која било нација во Европа треба да избере помеѓу својот идентитет и влегувањето во ЕУ, тогаш нешто не е во ред со тие опции, изјави за „Политико“ вицепремиерот Никола Димитров.
Како и многумина, тој смета дека јазичниот спор е прашање на национален идентитет.
-Кои сме ние, е наша работа, тоа е работа на македонскиот народ. Сметаме дека ова во никој случај не треба да биде предуслов за нашата европска иднина, рече Димитров.
Според него, тука има влог и Европската унија. -Одлуката за почеток на пристапните преговори беше безусловна. Како Европа ќе се справи со ова, ќе испрати порака до целиот регион во врска со кредибилитетот на процесот, прашува тој.
„Политико“ наведува дека сите 27 земји-членки – вклучително и Бугарија – се согласија да започнат разговори со Северна Македонија и Албанија во март, без да поставуваат услови.
Но, Бугарија, се посочува, испрати меморандум до другите 26 земји, инсистирајќи на тоа дека документите на ЕУ треба да признаат дека „официјалниот јазик што се користи во денешна Република Северна Македонија може да се смета само како пишана регионална норма на бугарскиот јазик“.
-Никој не го оспорува нивното право самостојно да ја дефинираат својата нација и да го нарекуваат својот јазик како што сакаат. Но, не можеме да се согласиме дека ова право ќе се заснова на омраза, кражба на историја и негирање на Бугарија, ја цитира „Политико“ изјавата на бугарската министерка за надворешни работи Екатерина Захариева, дадена за БТВ минатиот месец.
Според „Политико“, бугарскиот и македонскиот јазик се меѓусебно разбирливи – но тоа е случај со многу словенски јазици што се зборуваат во земјите што се граничат едни со други.
Петар Тодоров, македонски историчар, верува дека ова е казна за неговата земја затоа што е релативно млада нација. Тој вели дека е апсурдно да се третира земјата поинаку само затоа што нејзините предци не го одделиле нивниот идентитет од бугарскиот многу порано.
„Создавањето на македонскиот национален идентитет, вели Тодоров, „не се разликува од создавањето на кој било национален идентитет ширум светот. Да се каже дека етничкиот идентитет на Македонија е создаден само со политички декрет во 1945 година, нема никакви основи во современата наука “.
Плус, мнозинството современи европски нации – освен поранешните империи како Велика Британија, Франција и Германија или нордиските земји – ги кодифицираа своите пишани и стандардни модерни јазици во 19 и 20 век. На крајот на краиштата, ниту „јазик“ ниту „дијалект“ не е јасно дефинирана категорија и тешко дека спорот ќе го решат лингвисти, подвлекува „Политико“.
Северна Македонија и Бугарија имаат форум за решавање барем на некои од нивните разлики: Двете земји формираа заедничка историска комисија во 2017 година за да се договорат за взаемно прифатливи толкувања на историските личности и настани. Но, ова, се наведува, е далеку од брз процес.
-И двете страни, во текот на изминатите децении, создадоа наративи кои се зацементирани во главите на бугарскиот и македонскиот народ, вели Стефан Дечев, бугарски историчар, според кого, да се очекува да се решат овие проблеми до декември е смешно, наведува во текстот „Политико“.
Во меѓувреме, во Северна Македонија, се посочува, расте разочарувањето од бавното темпо на процесот на пристапот во ЕУ. Многумина велат дека иако сакаат членство во ЕУ за земјата, тие се уморни од тоа што нивниот идентитет е оспоруван на секој чекор.
-Проблемот со јазикот е важен за нас, вели Трпе Ристоски, 49. „Нашиот јазик е македонски и нема да прифатиме ништо друго. Додека просечните луѓе не можат да влијаат на политиката, јас не можам да прифатам дека јазикот не е македонски. Сè друго е вештачко “.