Конференцијата CEFTA Week 2023 наречена „e-CEFTA: Кликни, поврзи се и тргувај“, која собра околу 300 учесници и во живо и онлајн, се одржа денеска во Подгорица. Традиционалниот годишен собир на високи функционери од економиите на ЦЕФТА, Европската Унија и други регионални и меѓународни организации, заедно со претставници на бизнисот, даде можност да се истражи потенцијалот на дигиталната трговија со фокус на создавање поефикасна и меѓусебно поврзана трговска средина. Исто така, настанот беше можност да се сумираат постигнатите резултати и да се постават основите за идниот тек на дејствување.
Вицепремиерот за економска политика и министер за економски развој на Црна Гора, Ник Ѓељошај, ја отвори годинешната конференција на ЦЕФТА, посочувајќи дека успехот на ЦЕФТА денес претставува не само економски просперитет, туку и цврст чекор кон европската иднина.
„За време на претседавањето со ЦЕФТА, Црна Гора се обиде да ја подобри работата на механизмите на ЦЕФТА, да го поттикне дијалогот, да ги промовира заедничките интереси и да ја олесни трговската соработка, што на крајот ќе придонесе за дополнителен раст и создавање одржлива перспектива за сите граѓани на Западен Балкан. Соработката со ЦЕФТА не е само средство за зајакнување на регионалната економија, туку и го подготвува теренот за идна интеграција во поширокиот европски контекст. Црна Гора е целосно посветена на подобрување на регионалната соработка преку имплементација на Акцискиот план за заеднички регионален пазар и ЦЕФТА 2006 како важни инструменти за забрзување на економското приближување на Западен Балкан кон ЕУ и за развој на добрососедските односи во регионот. Затоа, заедно со нашите партнери од ЕУ, ќе продолжиме да работиме на зајакнување на нашиот регионален пазар, да ги решаваме предизвиците и да обезбедиме ЦЕФТА да биде уште поефикасен инструмент за соработка и развој“, рече Ѓељошај.
Земајќи го предвид новиот План за раст за Западен Балкан, Герт Јан Копман, генералниот директор на Директоратот за соседска политика и проширување во Европската комисија, истакна дека работата што се спроведува во рамки на Заедничкиот регионален пазар, предводена од ЕУ и ЦЕФТА, претставува основа за добивање пристап до единствениот пазар на ЕУ.
„Економската интеграција во регионот се заснова на правилата и стандардите на ЕУ, а усогласувањето со примената на правото на ЕУ е суштински услов за поблиска интеграција во рамки на единствениот пазар на ЕУ. Затоа, седумте приоритетни активности наведени во нашиот план за раст во голема мера се фокусираат на работата што ја вршите: напредок во е-трговијата, услуги за испорака на пакети и геоблокирање, да наведеме само три области, за да се овозможи пристап до единствениот пазар“, рече Копман.
Данијела Гачевиќ, вршител на должноста директор на Секретаријатот на ЦЕФТА, сумирајќи ги резултатите за 2023 година, истакна дека работата што ја врши ЦЕФТА е важна затоа што ги задоволува потребите на економијата, создава работни места и ја обликува иднината на нашите економии.
„Конечната потврда за важноста на работата на ЦЕФТА дојде од Новиот план за раст за Западен Балкан, кој ја препознава ЦЕФТА како клучен механизам за создавање заеднички регионален пазар и каде дигитализацијата има многу важна улога и место“, рече таа.
Таа додаде дека претседавањето на Црна Гора завршува со 9 договорени одлуки кои имаат капацитет не само да ги трансформираат економиите, туку и да го подобрат деловното опкружување и да го збогатат секојдневниот живот на луѓето.
„Откако ќе се поврзат со единствениот пазар на ЕУ, потенцијалот на овие одлуки не смее да се прецени. Тоа е заложба за просперитет на нашиот регион. Влијанието на нашата работа не само што ќе се слушне, туку и ќе се почувствува. Иднината што ја предвидуваме за ЦЕФТА е на дофат и чека да се материјализира со нашата одлучност и заедничките напори“, заклучи Гачевиќ.
Фокусот на неколку панел-дискусии беше на дигитализацијата и е-трговијата како трансформациски сили кои ја преобликуваат глобалната трговија, со цел да им се овозможи на деловните субјекти да пристапат до поголем пазар и да им се обезбедат политиките и алатките што им се потребни за ефективно да се натпреваруваат не само во рамките на ЦЕФТА, но и на единствениот пазар на Европската Унија.
Во панелот за e-трговија „Интернетот како можност за трговија“ учествуваше претседателката на Асоцијацијата за е-трговија на Македонија, Нина Ангеловска. Фокусот на дискусијата беа активностите од ЦЕФТА водичот за е-трговија, вклучително и регулаторно поедноставување, заштита на потрошувачите , поефикасна испорака на пратки, царина и дигитални плаќања.
Татјана Штерјова Душкоска, генерален секретар на WB6 CIF даде свој придонес во панел дискусијата за успесите во дигитализацијата и интероперабилноста како резултат на имплементацијата на системот SEED+. Овој систем ја олеснува електронската размена на податоци меѓу администрациите на ЦЕФТА и се проширува во соседните земји-членки на ЕУ. Дискусијата се разви околу влијанието на дигиталната трансформација врз трговијата, намалувањето на трошоците, времето на чекање и идните планови, предвидувајќи бесхартиена и беспрекорна трговија со ЦЕФТА.
Покрај широкиот спектар на обработени теми, настанот беше и можност Црна Гора да го предаде претседавањето со ЦЕФТА на Србија, која таа улога ќе ја преземе во 2024 година.
Конференцијата ја организираше Секретаријатот на ЦЕФТА со Министерството за економски развој, со поддршка на Стопанската комора на Црна Гора.