Иако, Македонија е единствена земја во Европа без спроведен попис на населението веќе 14 години, сепак, оваа исклучително важна статистичка операција не зазема значајно место во изборните програми на партиите и коалициите.
Спроведување попис на населението планираат СДСМ, Либерална партија (ЛП) и Ливица, пришто, единствено ЛП има рок за негово спроведување:
ЛП: „За жал, отсуството на релевантни податоци за демографската, образовната и социо-економската структура на населението поради неспроведениот редовен попис на населението во Македонија е значаен хендикеп и за оваа Либерална политика. Затоа, бараме попис во 2017.“
СДСМ: „Ќе спроведеме попис на населението според меѓународни критериуми и стандарди. Податоците ќе им овозможат на државните институции, академскиот свет, граѓанскиот сектор, вистинска анализа и креирање на реални политики во секоја сфера.“
Левица: „Спроведување попис на на селението и домаќинствата согласно сите меѓународни стандарди.“
ВМРО за Македонија, на своите митинзи, најавува попис на населението, но главно со акцент на неговата етничка димензија. Нема информации дали пописот е и официјално вграден во програмата на оваа коалиција, зашто не е објавена на интернет страниците на нејзините партии.
ВМРО-ДПМНЕ, пак, пописот го спомнува во својата изборна програма, но само општо и во делот „Електронски регистар на населението“, без да се заложи за негово спроведување: „Ќе се воспостави единствена електронска евиденција за населението во Република Македонија, која би се користела како основна точка за потребните податоци за електронските административни услуги, како и за избори и попис на населението.“
Што се однесува до регистрите, СДСМ во својата програма најавува три основни електронски регистри – регистар на граѓани, адресен регистар и регистар на просторни податоци, кои меѓу другото, треба да претставуваат: „…Основа за сите активности што треба да се преземат за реализација на пописот на населението во Македонија.“
Другите партии чии програми се објавени и достапни за јавноста (програми кои успеавме да ги најдеме на интернет страниците на партиите), немаат планови поврзани со пописот и со регистрите на граѓани.
Имајќи го сето ова предвид, НВО Инфоценарот, ги потсетува учесниците во изборниот процес на очекувањата и на препораките од граѓанската и експертската јавност поврзани со пописот:
Итен приоритет за новата влада формирана после изборите, меѓу другото, мора да биде подготовката и спроведувањето сеопфатен попис на населението, според сите меѓународни стандарди и со засилено меѓународно набљудување.
Новата влада ќе треба да обезбеди политички консензус и волја да се реализира пописот, а тоа подразбира да се решат политичките прашања и да му се дозволи на Заводот за статистика, стручно и независно да ја реализира оваа исклучително важна статистичка операција.
Во Македонија не постојат услови за спроведување попис базиран на регистри. Од клучно значење е да се спроведе релевантен и кредибилен попис преку традиционално теренско попишување на населението.
Паралелно со ова треба да се спроведуваат активности за создавање и поврзување на регистрите на граѓани.