Европскиот совет конечно даде зелено светло за Фондот за реформи и раст за Западен Балкан, нов инструмент за финансиска поддршка за реформите поврзани со ЕУ и економскиот раст во регионот.
За да добие поддршка според овој инструмент, секој партнер во регионот, посочува Европскиот совет, мора да подготви реформска агенда, во која се наведени реформите што планира да ги преземе за да ги постигне целите на проектот. Тие додаваат дека и земјите од Западен Балкан ќе треба да размислат како мерките вклучени во Реформската агенда да придонесат за прогресивно и континуирано усогласување со заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ.
За да се зголеми транспарентноста, земјите од Западен Балкан ќе треба да формираат и веб-портал за објавување на ажурирани податоци за крајните приматели кои добиле вкупно повеќе од 50.000 евра во период од четири години според оваа програма.
Регулативата за формирање на Фонд за реформи и раст за Западен Балкан ќе биде потпишана и ќе стапи во сила наредниот ден од нејзиното објавување во Службениот весник на ЕУ.
Кога ќе стапи на сила, земјите од Западен Балкан ќе бидат поканети да ги поднесат своите реформски агенди до Комисијата, во кои ќе бидат наведени социо-економските и фундаменталните реформи што планираат да ги преземат меѓу 2024 и 2027 година.
Земјите-членки на ЕУ ќе имаат клучна улога во одобрувањето на реформските агенди на корисниците и, доколку е потребно, нивните измени и дополнувања.
Поддршката во рамките на Фондот ќе биде обезбедена преку инвестициската рамка за Западен Балкан (ВБИФ), во форма на грантови и заеми, за инвестиции кои ја поддржуваат реформската агенда, како што се инвестициите во инфраструктурни проекти – три милијарди евра и заеми платени директно од буџетите на партнерите од Западен Балкан за забрзување на растот врз основа на клучните социо-економски реформи – три милијарди евра.
Плаќањата ќе се вршат двапати годишно, под услов партнерите да ги исполнат квалитативните и квантитативните чекори наведени во нивните реформски агенди. Кога не се исполнети предусловите за поддршка, ЕУ може да одлучи да го суспендира давањето на средствата.
Општите предуслови за поддршка на ЕУ во рамките на овој објект вклучуваат партнерите да продолжат да ги поддржуваат и почитуваат ефективни демократски механизми, вклучувајќи повеќепартиски парламентарен систем, слободни и фер избори, плуралистички медиуми, независно судство и владеење на правото, како и да гарантираат почитување на човековите права, вклучително и правата на припадниците на малцинствата.
За Србија и Косово, уште еден предуслов е конструктивно да се ангажираат со мерлив напредок и опипливи резултати во нормализацијата на односите, се наведува во соопштението.
Фондот е финансиски столб на Планот за раст на Западен Балкан и ќе го опфаќа периодот од 2024 до 2027 година. Се очекува во наредните години Фондот да обезбеди до две милијарди евра грантови и четири милијарди евра заеми за шест партнери на ЕУ од Западен Балкан.
Главната цел на овој проект е да се поддржи усогласувањето на партнерите од Западен Балкан со вредностите, законите, правилата, стандардите, политиките и практиките на ЕУ, со цел идно членство во ЕУ, како и нивна прогресивна интеграција на единствениот пазар на ЕУ.
Овој проект ќе поддржи низа социо-економски и фундаментални реформи, вклучително и реформи поврзани со владеењето на правото и основните права – се вели во соопштението.