Конкурсот на Министерството за култура за финансирање на проекти од национален интерес за 2024 година повторно со контроверзии ги разбранува културните работници и независната културна сцена, а големо е незадоволството и на институционалната култура, велат од Левица.
– Оваа година за финансирање на културата во државата се издвоени вкупно 867 милиони и 600 илјади денари или поточно 14 милиони евра. Иако министерката Бисера Костадиновска Стојчевска се пофали дека се поддржани проекти кои нудат иновативност и креативност, можеме да констатираме дека со години, па и оваа 2024 година, „креативниот блесок“ нема да го видиме.
Ако гледаме низ бројки како се распоредени финансиските средства во културата и во нејзините сектори „најдобро“ стои музичко – сценската дејност, со вкупна поддршка од 114.370.890 денари дадени на националните установи и другите корисници, но сепак со ваквиот буџет изостанува развојниот елемент на овој сектор.
Заштитата на културното наследство се финансира со 93.581.029 денари или со 1.500.000 евра, што е смешна и апсурдна сума доколку зборуваме за сериозни интервенции во заштитата. Со вака минимални вложувања во заштитата на спомениците на културата тие остануваат распаднати и пропаѓаат. Културната препознатливост на државата, културното наследство со кое се препознаваме и е наш код и идентитет, веќе знаеме дека не е приоритет на Министерството за култура.
Недозволиво е едно археолошко истражување, кое треба да биде приоритет на државата, да биде финансирано со 150.000 или 200.000 денари, додека проекти кои немаат речиси никаков импакт да бидат финансиран со 800.000 денари. Од програмата се гледа дека институционалната култура е оставена да пропаѓа со доделување финансиски средства за проекти во вредност колку еден фестивал на некоја невладина организација.
Уште долги години не може да зборуваме за вистинска деметрополизација на културата, кога речиси 80% од финансираните проекти се реализираат во Скопје. Програмата треба да поттикнува подеднаков развој на културата, а тоа со оваа програма не го гледаме. Во програмата треба да се даде предност и на лица кои работат во секторот, а кои не се вработени во државни институции и да се стимулираат проекти и програми со кои ќе биде финансиран нивниот прв дебитантски настап во театарот, музиката или ликовните уметности, што во оваа програма не е случај.
Ако културата припаѓа на културните работници, тогаш се поставува прашањето зошто од програмата за култура се финансираат општини и образовни институции, како и други правни субјекти кои се анонимуси во фелата и профитери во културата? Разултатите од конкурсот покажуваат дека СДС нема претстава кое е значењето на културата во општеството. Тие се последица на политичко одлучување како дискреционото право на министерот за култура, а во случајов веројато и на претседателот на коалиционииот партнер ДУИ. Конечно, СДС/ДУИ како и за сé досега, се тотално незинтересирани за културата, освен за финансирање на своите партиски интереси, проектчиња и организациите блиски до нив – се вели во партиската реакција.