Руја Игњатова се нарече себеси „криптокралица“. Им кажуваше на луѓето дека создала нова криптовалута да се натпреварува со биткоинот и ги убедуваше да инвестираат милијарди во него, а потоа – пред околу две години – исчезна.
Џејми Бартлет поминал месеци истражувајќи го подкастот за тоа како Игњатова успеала и обидувајќи се да открие каде се крие.
На почетокот на јуни 2016 година, Руја Игнатова (36) одржа говор на „Вембли арената“ во Лондон пред илјадници фанови, облечена во скап фустан, украсена со дијамантски обетки. Таа пред публиката изјави дека „OneCoin“ ќе стане најголемата светска криптовалута за сите.
Инвестиции од целиот свет
Биткоинот беше првата криптовалута и сè уште е најголема и најпозната, но во тоа време само влегуваше во мејнстримот. Многу луѓе сакаа да се вклучат во можноста да тргуваат со криптовалути.
– „OneCoin“ е убиец на биткоин. За две години, никој нема повторно да зборува за биткоин “, рече Руја во арената.
Во целиот свет, луѓето веќе ги вложија своите заштеди во „OneCoin“ со надеж дека ќе станат дел од новата револуција. Документите објавени на БиБиСи покажуваат дека луѓето потрошиле скоро 30 милиони евра на „OneCoin“ во првите шест месеци од 2016 година, од кои два милиони за една недела. Помеѓу август 2014 година до март 2017 година, имаше повеќе од четири милијарди од десетици земји како Пакистан, Бразил и Хонг Конг до Норвешка, Канада и Јемен, па дури и Палестина.
‘I haven’t felt proselytising podcast zeal this strongly since the first series of Serial’
Well, we’ll take that…
The Missing Cryptoqueen @JamieJBartlett @BBCSounds @TeleTVRadio https://t.co/Za2FJmdX7v pic.twitter.com/5Ah3XHMZEH
— Georgia Catt (@GeorgiaJCatt) October 9, 2019
Како е откриена Бугарката?
Руја сакаше да ја продаде оваа идеја на масите и да заработи пари. Но, нешто тргна наопаку. На почетокот на октомври 2016 година, четири месеци по обраќањето на Руја во Лондон, службите за вработување го повикаа експертот за блокада, Бјорн Бјерк, со необична понуда. Стартап за криптовалути од Бугарија го бараше техничкиот директое, нудејќи му стан, автомобил и годишна плата од 250.000 фунти.
– Размислував за тоа како ќе биде мојата работа таму и мислев дека најпрво им е потребен блокчејн (блок-синџир) , бидејќи сега немаат. Но, тоа беше компанија за криптовалути, вели Бјерк.
Тоа беше компанија за криптовалути и работеше некое време, но немаше блокчејн, поради што им требаше Бјерк. Тој праша за која компанија станува збор, а кога му кажа „OneCoin“, тој ја одби работата.
Џен Мекадам е една од оние што инвестирале во криптовалутноста на Руја. Инвестираше 10.000 евра и ги убеди пријателите и семејството да инвестираат вкупно 250.000. Таа гледаше на веб-страницата на „OneCoin“, гледајќи како расте нејзината вредност и планираше патувања и шопинг. Сепак, на крајот на годината, непознат маж ја исконтактира преку Интернет, изјавувајќи дека тој е човек со добра намера, кој го ја проучува криптовалутата „OneCoin“ и сака да разговара со инвеститорите. Тој странец беше Тимоти Кари, ентузијаст на биткоин и активист за криптовалути. Тој веруваше дека OneCoin е измама и може да го докаже тоа.
Тој ја запозна Мекакадам со јБерк, која и објасни дека компанијата на Руја нема никаков блок-синџир. Откако добро ја проучуваше нејзината презентација, Макадам почна да ги испрашува лидерите на нејзината група „OneCoin“ за блокчејн. Тие најпрво и рекле дека не треба да знае ништо за тоа, но додека истражувала,добила говорна порака во април 2017 година.
– Ок Џен … тие не сакаат да ги споделат овие информации за да не се случи нешто лошо со местото каде што се одржува блокчејн. Плус, на апликацијата не и треба сервер зад неа. Тоа е нашата технологија на блокчејн, SQL-сервер со база на податоци – гласеше пораката.
Благодарение на Кари и Бјерк, Макадам знаеше дека стандардната база на податоци на SQL-серверите не е основа за вистинска криптовалута, бидејќи управителот на базата може едноставно да влезе и да ја менува по своја волја.
„Паднав на подот“, рече Мекадам.
Latest news about #OneCoin from Columbia: pic.twitter.com/QWU3uFpp0I
— Ari Widell (@widell_ari) March 5, 2018
Во меѓувреме, Руја продолжи да патува низ светот и да ја „продава маглата“, со надеж дека ќе привлече нови инвеститори. OneCoin рапидно растеше, а Руја само што почна да го троши своето ново стекнато богатство.
Како и да е, бидејќи нејзината компанија постојано ја одложуваше долгоочекуваната размена со која „OneCoin“ требаше да се претвори во готовина, инвеститорите станаа позагрижени. Руја требаше да им објасни сè на големиот собир во Лисабон во октомври 2017 година. Позната по навременото пристигнување на настаните, Руја никогаш не се појави.
Следеле панични повици и пораки, а откако контактирале со седиштето во Софија, дознале дека ниту тие знаат. Руја исчезна. Некои стравуваа дека е киднапирана, па дури и убиена, но Руја всушност отиде во подземјето. Документите на ФБИ, презентирани пред судот претходно оваа година, велат дека на 25 октомври 2017 година, две недели откако таа не се појави на собирот во Лисабон, се качи на летот на „Рајанер“ од Софија кон Атина и потоа исчезна целосно од радарот. Ова беше последен пат кога некој слушнал или ја видел Руја.
OneCoin сè уште постои
Тешко е да се каже колку пари се вложени во „OneCoin“. Документите во кои имаа увид Би-Би-Си покажуваат дека меѓу август 2014 година и март 2017 година биле инвестирани околу четири милијарди евра, но некои веруваат дека се работи за дури 15 милијарди.
Џорџ Кат, продуцент на подкаст „The Missing Cryptoqueen“ реши да ги следи парите. Оливер Булог, експерт за maniland – паралелен свет во сенките каде криминалците и суперсилите го кријат своето богатство, објаснува дека не е така лесно да се следат парите бидејќи криминалците ги структурираат своите компании и банкарски сметки, така што нивните средства ќе ги снема.
Сѐ уште постои. Може да се користи за купување работи, политичко влијание, убави куќи и јахти. Но, кога треба да се најдат, тие се невидливи, истакнува Булог.
И корпоративната структура на „OneCoin“ е многу сложена. На пример, Руја купила голем имот во центарот на Софија. Технички, е во сопственост на „Ван проперти“, кој е во сопственост на компанијата „Риск Итд“. „Риск“ беше во сопственост на Руја, но сопственоста беше пренесена на неименувани Панаѓани, но сепак управувана од друга компанија наречена „Перагон“, сопственост на компанијата „Артефикс“, сопственост на мајката на Руја, Веска. Во 2017 година, „Артефикс“ беше продадена на непознат човек во неговите 20-ти години.
Во поврзаната глобална економија, средствата едноставно можат да исчезнат и вие завршувате да бркате сенки, а како што заклучува Би-Би-Си, кога се справувате со измама со мулти милијарди евра, не е невообичаено да се појават групи во сенка.
Интересно е што бизнисот на „OneCoin“ продолжи и го презеде братот на Руја, Константин Игњатов, по нејзиното исчезнување.
Министерството за правда на САД тврди дека има докази за поврзаност помеѓу Игњатова и „значајни играчи во организираниот криминал во Источна Европа“.
Константин Игњатив беше уапсен во Лос Анџелес на почетокот на март 2019 година кога сакаше да се врати во Бугарија по митинг на „OneCoin“. Додека тој се качувал во авион, бил уапсен од агенти на ФБИ и обвинет за измама поврзана со „OneCoin“.
Во исто време, американските власти ја обвинија Руја во отсуство за измама и перење пари. Интересно е што, и после сè, „OneCoin“ продолжи да функционира и луѓето продолжија да инвестираат.