Зголемените сметки за енергија во Европа предизвикуваат бран на исклучување на главните фабрики за вештачко ѓубриво ширум континентот, предизвикувајќи пореметување кај земјоделците, производителите на храна и вознемиреност на сопствениците на баровите ширум светот – пиварите.
Во четвртокот, најголемата светска компанија за ѓубрива Јара, со седиште во Норвешка, објави намалување за 50 отсто во производството на азотни ѓубрива базирани на уреа и амонијак во Европа, наведувајќи ги „рекордно високите цени“.
Одлуката дојде помалку од 24 часа откако најголемата британска фабрика за ѓубрива CF Fertilizers UK соопшти дека „привремено ќе го прекине“ производството во фабриката во Билингем. Претходно во текот на неделата, два други големи производители на ѓубрива во Полска објавија дека ќе престанат со работа, објави Политико.
Ѓубривата не само што се од витално значење за зголемување на плодноста на почвата на земјоделските култури, туку и нивното производство произведува нуспроизвод – CO2, кој се користи за карбонирање на пиво и безалкохолни пијалоци, за снабдување на болниците за хируршки процедури и за хумано колење на животните.
Поради оваа причина, фармерите, производителите на храна, па дури и сопствениците на ресторани се длабоко загрижени за пошироките импликации од најавениот недостиг на ѓубрива.
Карлсберг Полска, трет по големина производител на пиво во Полска и подружница на данската мултинационална компанија, изјави за Политико дека планира речиси веднаш да престане со производство на пиво и дека и другите пивари сигурно ќе го следат примерот.
„Малкумина сфаќаат дека јаглерод диоксидот е нуспроизвод на производството на ѓубрива. И не може да се складира долго време, така што ни остануваат само неколку дена залиха“, рече портпаролката на Карлсберг Полска, Беата Пташинска-Зединак.
„Ќе престанеме да произведуваме во секој момент, но не сме единствените. Освен ако немаат капацитети за производство на свој CO2, повеќето пивски компании ќе мора да го сторат истото.
Енергетски интензивниот сектор на ѓубрива е меѓу првите тешки индустрии во Европа што го намали производството во услови на енергетска криза влошена со инвазијата на Москва во Украина и последователните санкции на Западот врз руската нафта и природен гас, неопходна состојка за азотни ѓубрива.
Џејкоб Хансен, шеф на големата лоби група Fertilizers Europe, рече дека остриот пораст на цените на бензинот, за кој индустриските набљудувачи велат дека ќе останат високи барем до крајот на годината, го прави „невозможно“ одржување на производството.
„Ова е невозможна ситуација. Очигледно ми е дека европскиот пазар на гас е во криза – не функционира“, рече Хансен. „Ние сме релативно најголем корисник на гас, па ако го почувствуваме товарот ќе дојде и до други луѓе.
Ефектот на бранување
Затворањето на бизниси предизвика загриженост во повеќе сектори за храна и пијалоци. Минет Батерс, претседател на Националниот сојуз на фармери на Велика Британија, рече дека затворањето на најголемата фабрика за ѓубрива во Британија е „исклучително загрижувачко“. Пазарот на ѓубрива „е од клучно значење за одржување и зголемување на нашето домашно производство на храна“, додаде таа и ја повика владата да го ревидира снабдувањето со производи на CO2.
Британската индустрија за пиво и пабови соопшти дека времето на исклучување „не може да биде полошо“ и „може да доведе до недостиг на пиво низ целата земја“.
„Нашите пабови и пиварници веќе се соочуваат со сериозни тешкотии и притисоци врз нивните синџири на снабдување“, рече Ема Мекларкин, извршен директор на Британската асоцијација на пивари. „Оваа одлука предизвикува сериозна загриженост за одржливото снабдување со јаглерод диоксид.
Таа предупреди дека и пиварниците и пабовите веќе се соочуваат со „екстремни“ енергетски трошоци кои се закануваат да ги затворат бизнисите и да ја оштетат егзистенцијата низ Велика Британија.
„Да се чека владата да дејствува дури и неколку недели може да биде предолго“, додаде Меккларкин. „Потребен ни е одржлив план за снабдување со CO2 за нашата индустрија и итна помош за зголемените сметки за енергија за бизнисите пред да бидат принудени да ги затворат вратите.
CF Industries веќе затвори една од своите фабрики во Чешир во јуни, оставајќи го снабдувањето со CO2 во Велика Британија „ранливо на се што ќе тргне наопаку во нивната преостаната фабрика во Билингем“, рече Ник Ален, извршен директор на Британската асоцијација за преработувачи на месо. Тој додаде дека британската индустрија е „многу зависна од прекуокеанските добавувачи за да го надополнат недостатокот“.
Производителите на амонијак во Италија и Германија, исто така, го намалија производството од крајот на јули и ги оставија европските компании за храна и пијалоци да се „тепаат“ за да ги обезбедат своите намалени резерви на CO2, додаде Ален.
Според него, без доволно залихи на гас, фармерите ќе се соочат со проблем на благосостојбата на животните бидејќи се повеќе свињи и живина нема да може да се испраќаат на понатамошна обработка.
Европа отсекогаш била производител со релативно висока цена“, вели Hansen од Fertilizers Europe. „Извезуваме многу специјални производи во остатокот од светот… Доаѓаме до точка каде што повеќе не можеме да извезуваме.