Дејтонскиот договор, потпишан пред две и пол децении, ја направи БиХ држава „невозможно да се управува“, отворајќи им пат на силите што не се откажаа од нејзиното распаѓање. Тоа го нагласи високиот меѓународен официјален претставник на меѓународната заедница во БиХ Кристијан Шварц-Шилинг.
Поранешниот висок претставник, конзервативен германски политичар кој е познат како одличен експерт за состојбата во БиХ, во колумната објавена во Дојче веле наведува дека е крајно време државата конечно да ја искуси правдата бидејќи без правда нема траен мир.
„Силата на фактите определи политичко дејствување и соживот во сите сегменти од животот во БиХ веќе 25 години од Дејтон и ова нема никаква врска со помирувањето и правдата по војната. Напротив, Дејтонскиот договор го зацементира патот на националистичките и сецесионистичките сили во Босна и Херцеговина кои со децении имаат тенденција да ја растураат државата“, напиша Шварц-Шилинг, повикувајќи ја меѓународната заедница да ги направи истите грешки како во 90-тите години на минатиот век кога немо ги набудуваше настаните во поранешна Југославија.
Како илустрација на недопуштената пасивност, тој ја наведе толеранцијата на агресивната и националистичка реторика на многу босански политичари кои со години ги величаа осудените воени злосторници.
Шварц-Шилинг потсети дека во БиХ се уште постои висок претставник кој има можност да дејствува, но не му е дозволено да го стори тоа, и ако продолжи со ваква пасивна политика, предупредува германскиот политичар, оваа земја може едноставно да се распадне.
„Денешната БиХ е нестабилна, правна држава тешко дека постои, корупцијата е висока, сиромаштијата и социјалната несигурност постојано растат, а падот на населението, бидејќи младите и квалификуваните луѓе ја напуштаат БиХ, со години е речиси незапирлив. Дејтонскиот договор и Уставот на БиХ остануваат непроменети, поткопувајќи ги демократските права и со тоа ја водат земјата подлабоко и подлабоко во безнадежност и подалеку и подалеку од ЕУ “, тврди Шварц-Шилинг.
Тој исто така посочи дека Дејтонскиот договор им ги одзел демократските права на сите малцинства затоа што тие практично не постојат во Уставот на БиХ, кој предвидува само три етнички групи како конститутивни народи.
„Основните права на многу Босанци и Херцеговци беа избришани со Дејтонскиот договор“, напиша Шварц-Шлилинг, кој како висок претставник за БиХ во 2006 и 2007 година сакаше да дејствува поинтензивно, па дури и да го отстрани Милорад Додик од функцијата, но западните сили го спречија.
Сега тој експлицитно тврди дека идејата на креаторите на Дејтонскиот договор никогаш не била тој документ да се чува во неговата оригинална форма затоа што требало да служи само за запирање на војната.
Тој напиша дека главниот американски преговарач Ричард Холбрук му рекол дека договорот ќе се менува постојано, чекор по чекор, а во 1995 година шефот на германскиот преговарачки тим во Дејтон, Волфганг Ишингер, дури и инсистирал да се стави клаузула во документот по потпишувањето.