Американските економисти Вилијам Нордхаус и Пол Ромер се добитници на Нобеловата награда за економски науки во 2018 година за нивната работа на „долгорочен одржлив раст во глобалната економија”, соопшти шведската Кралска академија на науките.
Алатките што лауреатите ги развија „се клучни за разбирањето на тоа како економијата се поврзува со природата и со знаењето и кои политики помагаат да се генерира одржлив и одржлив долгорочен економски раст”, соопшти Академијата.
– Нордхаус го постави првиот интегриран модел на проценка, каде ги комбинира економијата со природните науки и покажува како економијата влијае на климата и како климата влијае на економијата изјави за ДПА Ева Морк, член на Комитетот за економски науки.
Нордхаус е професор на Универзитетот Јеил во САД.
– Со овој модел можете да пресметате и да дискутирате кои различни политики се потребни за да се одржи (глобалната) температура на одредено ниво или што и да сакате да тестирате, рече Морк, професор по економија на Универзитетот Упсала.
Ромер беше фокусиран на улогата на технолошкиот напредок, ној се осврна на темата за климатските промени во разговор со новинари по објавувањето на лауреатите.
– Сосема можно за луѓето е да произведуваат помалку јаглерод, вели Ромер, професор на Универзитетот во Њујорк. – Откако ќе почнеме и ќе се обидеме да ги намалиме емисиите на јаглерод, ќе бидеме изненадени дека не било толку тешко како што сме очекувале, вели тој.
Ромер се фокусирал на тоа како знаењето може да функционира како двигател на долгорочниот економски раст.
Претходните макроекономски истражувања ги нагласуваа технолошките иновации како примарен двигател на економскиот раст, но не понудија модели за тоа како економските одлуки и пазарните услови го одредуваат создавањето нови технологии. Ромер го реши тој проблем, покажувајќи како економските сили управуваат со подготвеноста на компаниите да создаваат нови идеи и иновации.
Решението на Ромер, објавено во 1990 година ги постави основите за она што сега се нарекува ендогена теорија на раст. Неговата теорија поттикна огромен број истражувања за тоа како прописите и мерките можат да охрабрат нови идеи и долгорочен напредок.
Наградата за економија изнесува девет милиони круни (еден милион долари) оваа година, исто како и другите Нобелови награди – за медицина, физика, хемија и мир. Тие беа објавени минатата недела.
Најавата за литературна награда е одложена до следната година поради кризата во шведската академија.
Со исклучок на економијата, наградите беа доделени од шведскиот индустријалец Алфред Нобел (1833-96), пронаоѓач на динамит.
Економската награда е претежно доделена на американските економисти. Само една жена, Елинор Остром од Соединетите Американски Држави, победи до денес.
“Ние сме многу свесни за ова”, рече Морк за Остром да биде единствениот женски победник. “До одреден степен работите што ги доделуваме на лауреатите се работи направени неколку години назад во 1980-тите години, кога имаше уште помалку жени во економските науки, па се надевам дека ова е нешто што ќе се промени во иднина”.
Економската награда, која не беше една од првичните награди споменати во волјата на Нобел, формално се нарекува наградата Сверигс Риксбанк во економски науки во спомен на Алфред Нобел. Таа беше формирана и финансирана од Шведската централна банка и прво била доделена во 1969 година.
Наградите за Нобеловите награди ќе бидат претставени на 10 декември, годишнината од смртта на Нобеловата награда.