Климатската криза веќе води до сериозни нарушувања во животот и егзистенцијата на луѓето, предупреди генералната директорка на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) Кристалина Георгиева на Светскиот самит во Дубаи. Нејзиниот говор денеска во БТА беше примен од претставништвото на ММФ за Бугарија.
Таа ја претстави најновата анализа на ММФ за климатските промени во регионот на Блискиот Исток и Централна Азија.
Со затоплување од само 1,1 Целзиусови степени, половина од светското население се соочува со недостиг на вода најмалку еден месец годишно. И овој недостаток е особено силен во овие региони, предупреди Георгиева, наведувајќи го фактот дека во последните две децении, зачестеноста и сериозноста на климатските катастрофи на Блискиот Исток и Централна Азија растат побрзо од кое било друго место во светот: суши во Северна Африка, Сомалија и Иран, епидемии и наезда на скакулци во Рогот на Африка, тешки поплави во Кавказ и Централна Азија.
Како што покажува анализата на ММФ, економските и финансиските последици од овие климатски влијанија се сериозна закана за човековиот раст и благосостојба.
Климатските катастрофи на Блискиот Исток и Централна Азија ескалираа, доведувајќи до седум милиони раселени луѓе, повеќе од 2.600 загинати и предизвикаа материјална штета од 2 милијарди долари. Екстремните временски настани обично го намалуваат годишниот економски раст за 1-2 процентни поени по глава на жител. Во подрегионот Кавказ и Централна Азија, тие дури предизвикаа трајна загуба од 5,5 процентни поени од БДП, рече директорот на ММФ.
Знаеме дека нашата планета ќе продолжи да се загрева. И со значително намалување на глобалните емисии, до 2050 година просечните летни температури во половина од земјите во регионот ќе надминат 30 степени, предупреди Георгиева.
Таа предложи три мерки за приспособување на економиите и општествата на овој предизвик?
Прво, сите земји треба драстично да ги намалат емисиите за да ги стабилизираат глобалните температури и да го направат предизвикот за адаптација попогоден за надминување.
Анализата на фондот покажува дека за да се одржи целта за зголемување на температурата на 1,5 Целзиусови степени, мораме да ги преполовиме глобалните емисии до 2030 година. За да го постигнеме ова, препорачуваме постојано зголемување на цената на емисиите на јаглерод, вклучително и преку еквивалентни мерки без цени, како како и зелени инвестиции и акции за обезбедување фер транзиција во сите земји и во една земја.
ОАЕ ги предводи регионалните напори со своето ветување дека ќе инвестира повеќе од 160 милијарди долари во обновлива енергија за да постигне нула нето емисии на јаглерод до 2050 година, рече Георгиева.
Како втора мерка, таа посочи дека треба да се даде приоритет на мерките за управување со ризик од висока вредност кои се оправдани во сите можни идни климатски сценарија, притоа градејќи ги капацитетите за прилагодување на идните промени.
Како пример Георгиева го даде Египет, кој инвестира во современи техники за наводнување, образование и здравство. ОАЕ се фокусираат на чиста енергија, одржлива градба и заштита на водата.
Во високо ранливите земји, инвестирањето во подготвеност при катастрофи и капацитет за одговор е од витално значење, заедно со градење институции и социјална одржливост. Таџикистан и Узбекистан, на пример, ги надградија своите прекугранични системи за рано предупредување за екстремни временски настани и катастрофи.
Трето, првиот човек на ММФ укажа на интегрирањето на политиките за адаптација во националните економски стратегии, особено во макроекономските рамки, што треба целосно да ги одразува климатските ризици.
Во оваа рамка, специфичните интервенции можат да помогнат во зголемувањето на јавните инвестиции во одржлива инфраструктура, вклучувајќи зголемена заштита од поплави, подобро наводнување и подобрени згради. Симулациите на Мароко покажуваат дека инвестирањето во водна инфраструктура ја подобрува отпорноста на сушата со намалување на загубите на БДП за речиси 60 отсто и ограничување на шоковите на државниот долг, рече Георгиева.
Се разбира, овие мерки бараат дополнителни напори. Според проценките на ММФ, потребата за инвестиции во јавната инфраструктура би можела да достигне 3,3 отсто од БДП годишно за поединечни земји во регионот во следните 10 години, што е повеќе од двојно од просекот за пазарите во развој.
Сепак, фискалниот простор е ограничен во многу земји на Блискиот Исток и Централна Азија, особено по пандемијата.
Адаптацијата за зголемување на отпорноста на идните климатски катастрофи бара комбинација од домашни политички реформи и поголема меѓународна поддршка, рече Георгиева.
Од внатрешна гледна точка, земјите можат да почнат да ги мобилизираат приходите, да ја зголемуваат ефикасноста и да ги менуваат приоритетите за јавната потрошувачка каде што е можно, на пример со замена на општите субвенции за гориво со насочени мерки за помош на најранливите.
На меѓународен план, би било добар почеток за напредните економии да ја исполнат (или надминат) целта од 100 милијарди долари годишно за финансирање на борбата против климатските промени во земјите во развој.
ММФ ќе ја зајакне својата посветеност на климата, рече управниот директор, додавајќи: „Целта е да им се помогне на земјите да го зајакнат својот капацитет да ја интегрираат климата во нивните макро-финансиски политики преку нашата аналитичка работа, надзор и развој на капацитети“.
Како заклучок, Георгиева рече дека годинава меѓународното внимание на климатските прашања е насочено кон Блискиот Исток. Египет ќе биде домаќин на 27-та Конференција на ОН за климатски промени во ноември, а во 2023 година домаќини ќе бидат Обединетите Арапски Емирати. Додека ги чекаме овие состаноци, меѓународната заедница мора да се собере за да разговара за суштинската важност на климатските активности за нашата сегашност и иднина.
При посетата на ОАЕ, Кристалина Георгиева и нејзините колеги од фондот ја посетија Бугарската палата. Поради нејзината голема посветеност, таа го посети само павилјонот на Бугарија – единствениот на изложбата, за кој планираше време во рамки на нејзината официјална посета на ОАЕ.
Георгиева разговара со менаџерката на конзорциумот „Бугарија Експо 2020“ Галина Раичева и заменик директорот на павилјонот Фара Неме. Таа сподели дека е многу среќна што Бугарија учествува на светската изложба и со интерес го посетила павилјонот, како и дека уживала во величествениот настап на фолк пејачката Јулија Гатдерова, која е последниот гостин изведувач на бугарскиот павилјон.
Извор: МИА