Во западните кругови се почесто се слуша дека Украина не може воено да ги врати Донбас и Крим. Други велат дека таа може и мора – но дека и треба повеќе оружје.
И дека дури тогаш може да седне на маса со Русија.
Од 2008 година, НАТО вети дека Украина еден ден ќе стане членка на оваа воена алијанса. Украинскиот претседател Володимир Зеленски постојано, неуспешно, се залагаше за ветувањето дека Киев ќе може да се приклучи на НАТО кога војната ќе заврши.
Сега поранешниот генерален секретар на алијансата, Андерс Фог Расмусен, кој е платен советник на украинските политичари речиси една деценија, излезе во јавноста со предлог од кој многумина ги тресат главите.
Бидејќи крајот на војната не е на повидок, Расмусен вели дека Алијансата сепак треба да и понуди на Украина членство без да ги врати Крим, Донбас и другите територии незаконски анектирани од рускиот претседател Владимир Путин.
Расмусен е убеден дека тоа ќе го одврати Путин од обидот да заземе други украински територии. Затоа што, за сите членки на НАТО, член 5 зборува за колективна одбрана – ако некој е нападнат, сите заедно се бранат.
Според Расмусен, Украина затоа би била членка на НАТО, но во границите на оние територии кои сега се под контрола на Киев.
Сепак, дури и за оние лидери кои силно се залагаат за брз пристап на Украина во НАТО, овој предлог е неприфатлив. Литванскиот министер за надворешни работи Габриелиус Ландсбергис не сака ниту да ја разгледа опцијата за прекин на огнот, нарекувајќи ја идејата „срамна“.
„Секој вид на преговори е увертира за Денот на победата во Москва“, рече Ландсбергис на состанокот на министрите за надворешни работи на Европската унија во понеделникот. „Давањето територија е спротивно на меѓународното право. Територијалниот интегритет мора да биде свет.
Во изјава за ДВ, оваа опција ја отфрла и украинскиот парламентарец Ондриј Осадчук. „Секој прекин на огнот, секое замрзнување на конфликтот, каков било компромис со злото само ќе и дадат време на Русија да ги наполни батериите“, рече тој.
Осадчук се прашуваше дали НАТО воопшто ќе размисли за членство на земја која нема целосна контрола врз нејзината територија.
Тој, исто така, смета дека Русија би го отфрлила таквиот предлог и ќе се држи до своите поголеми апетити. „Тие сè уште веруваат дека можат, како некоја голема змија, полека да ја проголтаат цела Украина“, истакнува Осадчук.
„Само недостигот на волја за борба на Западот – не за Украина, туку за себе – им дава основа на сите тие „експерти“ за такви неверојатни идеи, кои немаат никаква врска со реалноста“, се лути овој заменик.
Ова не е прв пат да се појави ваква идеја.
На конференцијата во Норвешка во август, Стијн Јенсен, шефот на кабинетот на генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, посочи дека еден можен исход би можел да биде Украина да отстапи дел од својата територија во замена за членство во НАТО.
Кога овие коментари, првично на норвешки, стигнаа до меѓународниот печат, веднаш имаше негодување од Киев и голем број украински сојузници.
Во рок од 24 часа, Столтенберг мораше да потврди дека НАТО ја поддржува Украина да го врати нејзиниот територијален интегритет. Неговиот началник на кабинетот, Џенсен, мораше да се извини што погрешил.
Аналитичарот Едвард Хантер Кристи, поранешен одбранбен економист на НАТО, вели дека ова е само еден пример за грешки што се прават кон Украина.
Тој го нарекува „бизарно“ тоа што со зборови се вели дека Крим и припаѓа на Украина, и дека Киев мора да ја врати целата своја територија, но дека тогаш на Украинците не им се испраќа оружје со поголем дострел.
Ним им треба цел арсенал оружје за да имаат реална шанса да ја променат ситуацијата на теренот, а потоа можеме да видиме каде води дипломатијата“, вели Хантер Кристи за ДВ.
Бруно Лете од германскиот Маршалов фонд е подеднакво збунет и се прашува дали поранешниот прв човек на НАТО Расмусен верува дека безбедносните гаранции ќе функционираат за Украина.
„Како ќе ја одвратите Русија да ја нападне Украина, кога Украина е во НАТО? Дали тоа значи дека НАТО ќе испрати копнени трупи во таа земја? Дали тоа значи дека треба да размислуваме за мултинационална бригада за Украина, слична на онаа што е сега основана на Балтикот?”
Лете смета дека патот до мирот води низ воената надмоќ на Киев. „Дури тогаш Украина ќе може да преговара во нејзина полза.
Хантер Кристи нагласува дека НАТО се обврза да помогне во воспоставувањето целосен територијален интегритет на Украина.
„Стратешки, воено, правно и поради меѓународниот углед и престиж на алијансата, мора да одиме до крај“, нагласи тој.
Но, со оглед на зголемените знаци дека поддршката за украинската борба бледнее, претседателот Зеленски можеби ќе мора да размисли да се откаже од делови од својата земја и тоа да го нарече „мировен договор“.